|
2015, Cilt 5, Sayı 2, Sayfa(lar) 148-155 |
|
DOI: 10.5961/jhes.2015.117 |
Profesörlerin Cinsiyetlerine göre ‘Bilim İnsanı, Akademisyen, Bilim Adamı ve Bilim Kadını’ Kavramlarına Yönelik Görüşlerinin İncelenmesi |
Çiğdem APAYDIN, Mualla AKSU, Gamze KASALAK |
Akdeniz Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve Ekonomisi Anabilim Dalı, Antalya, Türkiye |
Anahtar Kelimeler: Profesör, Akademisyen, Bilim insanı, Bilim adamı, Bilim kadını, Cinsiyet |
Bu araştırmanın amacı, üniversitede görev yapan profesörlerin cinsiyetlerine göre “bilim insanı, akademisyen, bilim adamı ve bilim kadını”
kavramlarını nasıl değerlendirdikleri, kendilerini hangisi ile tanımladıkları ve neden bu kullanımı tercih ettiklerini belirlemektir. Nitel
araştırma yöntemiyle desenlenen bu araştırmada görüşme tekniği kullanılmıştır. Araştırmaya A Üniversitesinde görev yapan profesör
unvanına sahip 11 kadın ve 11 erkek öğretim üyesi olmak üzere toplam 22 öğretim üyesi katılmıştır. Katılımcıların belirlenmesinde cinsiyet
eşitliği ve profesör doktor unvanı iki temel ölçüt olarak kullanılmıştır. Araştırmaya profesör unvanına sahip öğretim üyelerinin alınmasının
nedeni, akademik hiyerarşi içinde uzun süre bulunmaları ve bu süreçlerden hem kendilerinin hem de meslektaşlarının geçmesi nedeniyle
uzun bir deneyime ve gözleme sahip olmalarıdır. Bu araştırmada, amaçlı örnekleme yönteminden kolay ulaşılabilir örnekleme tekniği
kullanılmıştır. Katılımcılardan yedisi Sosyal Bilimler, on ikisi Fen Bilimleri, üçü Sağlık Bilimleri alanında görev yapmaktadır. Katılımcıların
toplam kıdemleri ortalama 27 yıl, üniversitede görev yapma süreleri 23 yıldır. Katılımcıların A Üniversitesinde görev yaptıkları süre ise
ortalama 15 yıldır. Verilerin analizinde içerik analizi kullanılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre, kadın ve erkek profesörlerin çoğunluğu
‘bilim insanı’ ile ‘akademisyen’ arasında fark görmektedir. Kadın profesörlere göre bu farklılık akademisyenliğin üniversiteye özgü
olmasından ve bilim insanının her ortamda çalışabilmesinden kaynaklanmaktadır. Erkek profesörlere göre akademisyenin eğitimci rolü
bulunmaktadır. Bununla birlikte yine erkek profesörlere göre, bilim insanının insanlığa ve bulunduğu çevreye hizmet etmesi, akademisyenin
ise sadece kendi unvanına yönelik araştırma yapmaya yönelmesi ‘bilim insanı’ kavramından ayrılmasına gerekçedir. Kadın ve erkek
profesörlere göre ‘bilim insanı’ daha evrensel, ‘akademisyen’ ise üniversite ile sınırlı bir kavramdır. Kadın profesörlerin hiçbiri kendisini
‘bilim kadını’ olarak tanımlamamakta onlar da erkek profesörler gibi kendilerini ‘bilim insanı’, ‘akademisyen’ ve ‘bilim adamı’ olarak
tanımlamaktadır. Profesörlerin tamamı bu kavramları cinsiyetle ilişkilendirmemektedir. Kadın profesörler ile erkek profesörlerin bilim
insanı tanımlarında ‘bilgi üretme, bilim ve araştırma yapma, insanlığa hizmet etme’ kavramlarının; akademisyen tanımlarında ise ‘eğitimci
rol, entelektüel birikim, akademik kariyerde ilerlemek için yapılan yayın ve araştırma’ kavramlarının ortak kullanıldığı görülmektedir.
|
|
|
|