|
2018, Cilt 8, Sayı 1, Sayfa(lar) 202-210 |
|
DOI: 10.5961/jhes.2018.262 |
Yükseköğretimde Akademik Dürüstlüğe İlişkin Öğrenci Görüşleri, Deneyimleri ve Önerileri: Bir Olgu Bilim Araştırması |
Funda BARUTÇU YILDIRIM, Esra ERET ORHAN |
Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Öğrenme ve Öğretmeyi Geliştirme Merkezi, Ankara, Türkiye |
Anahtar Kelimeler: Akademik dürüstlük, Yükseköğretim, İntihal, Kopya, Öğrenci görüşleri |
|
Çalışmanın amacı, üniversite öğrencilerinin akademik dürüstlükle ilgili görüşlerini ve deneyimlerini incelemektir. Çalışmanın amacına
ulaşmak için, nitel araştırma desenlerinden birisi olan olgu bilim deseni kullanılmıştır. Çalışmanın örneklemini, maksimum çeşitlilik
örneklemesi yöntemiyle çalışmaya dâhil edilen Ankara’daki bir yükseköğretim kurumunun farklı bölümlerinde öğrenim görmekte olan 18
lisans öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmacılar, öğrencilerle birebir görüşmeler gerçekleştirmek için yarı-yapılandırılmış görüşme formu
hazırlamışlardır. Veri toplama öncesinde, üniversiteden gerekli etik kurul izini alınmıştır. Görüşme formunun geçerliğini ve anlaşılırlığını
kontrol etmek amacıyla bilişsel mülakatlar yapılmış ve uzman görüşleri alınmıştır. Çalışmanın bulguları, öğrencilerin çoğunluğunun akademik
dürüstlük konusunda özel olarak ve yeteri kadar bilgilendirilmediklerini, konuyla ilgili olarak ayrıca bir eğitim almadıklarını ancak
yine de akademik dürüstlüğün genel olarak kapsamını bildiklerini göstermektedir. Öğrencilerin bir kısmı çevrelerinde tanık oldukları
akademik dürüstlüğe aykırı davranışlardan bazılarını kopya çekme, başkalarının çalışmalarını referans göstermeden kullanma, daha önce
yapılmış bir çalışmayı/sunumu yeniden ödev olarak teslim etme ya da sunma, İnternet kaynaklarından referans göstermeden kopyalama
olarak belirtmişlerdir. Akademik dürüstlüğe aykırı davranışların temel sebepleri arasında daha yüksek not alma isteği, sınavlara çalışmak
ve ödevleri tamamlamak için verilen sürenin yeterli olmaması gösterilmiştir. Ayrıca öğrencilerin akademik dürüstlüğe aykırı bir davranışa
genel olarak herhangi bir tepki vermedikleri bulunmuştur. Son olarak, öğrenciler akademik dürüstlükle ilgili öğretim üyeleri ve fakülte
yönetimi tarafından sağlanacak daha fazla bilgiye ve eğitime ihtiyaç duyduklarını belirtmişlerdir. |
Başa Dön
Öz
Giriş
Materyal ve Metod
Bulgular
Tartışma
Sonuç
Kaynaklar
|
|
Eğitim yaşantımızın vazgeçilmezi olması beklenen akademik
dürüstlük kavramı, akademik yaşam içerisinde yürütülen bütün
görevlerde kişinin sorumlu ve dürüst olması; kendi çabasını ve
emeğini ortaya koyarak özgün çalışmalar yapması, başkalarına
ait fikir ve bulguları kaynağını göstererek paylaşması anlamına
gelmektedir. Akademik dürüstlüğün dışına çıkıldığı durumlar
akademik usulsüzlük olarak nitelendirilmektedir. Nuss (1988),
akademik usulsüzlüğü farklı biçimlerdeki kopya ve intihal olarak
tanımlarken, Gehring ve Pavela (1994), akademik usulsüzlüğü
kopya, uydurma, akademik usulsüzlüğü kolaylaştırma ve intihal
olmak üzere dört kategori altında tanımlamıştır. Kopya, akademik
çalışmalarda kullanımına izin verilmeyen materyallerin,
bilgilerin veya yardımların kullanılması; uydurma, akademik bir
çalışmada herhangi bir bilgi veya atıfın kasıtlı bir şekilde tahrifi;
akademik usulsüzlüğü kolaylaştırma, akademik usulsüzlük
yapan birine bilerek yardım etme veya yardım taahhüdünde
bulunma; intihal ise herhangi bir akademik çalışmada başkalarının
sözlerini kendi sözleriymiş gibi sunma olarak tanımlanmıştır
(Gehring & Pavela, 1994: 12-13)
Küreselleşen dünyadaki eğitim sistemlerinde ortak bir problem
alanı olan akademik usulsüzlük, yaygınlığı, nedenleri ve
önleme yöntemleri açısından son yıllarda pek çok ülkede sıkça
araştırılan bir konudur. Yurt dışında yapılan bazı çalışmalara
bakıldığında Amerika, Lübnan (McCabe, Feghali ve Abdallah,
2008), Kore (Ledesma, 2011), Çin (Ma, McCabe ve Liu, 2013),
Avustralya (Devlin ve Gray, 2007), Almanya (Sattler, Wiegel
ve Veen, 2017), Tayvan (Lin ve Wen, 2007), İspanya (Comas-
Forgas, Sureda-Negre ve Salva-Mut, 2010), İtalya (Macale ve
ark., 2017) gibi ülkelerde üniversite öğrencilerinin akademik
dürüstlüğe aykırı davranışlarda bulundukları görülmektedir.
Babaii ve Nejadghanbar (2017) tarafından yürütülen çalışmada
İranlı öğrencilerin intihale yönelik görüşleri nitel ve nicel veriler
toplanarak tespit edilmiştir ve öğrencilerin intihale ilişkin genel
bilgiye sahip oldukları ancak hangi davranışların intihal kapsamına
girdiğini tam olarak bilmedikleri görülmüştür. Konuyla
ilgili yapılan başka çalışmalarda da öğrencilerin akademik usulsüzlük
kapsamına giren davranışlar hakkında net bilgilere sahip
olmadıkları ya da bu bilgileri kullanamadıkları bulunmuştur
(Gullifer & Tyson, 2010; Löfström, 2011).
Türkiye’de de son yıllarda akademik dürüstlük konusunun
gündemde olduğu ve akademik usulsüzlükle ilgili yapılan çalışmaların
sayısının arttığı anlaşılmaktadır. Ancak bu çalışmaların
çoğunluğunun öğretmen adayları ile yürütüldüğü görülmektedir. Bu durum öğretmen yetiştiren kurumların bu konuya daha
fazla önem verdiklerinin bir göstergesi de olabilir. Yapılan çalışmalarda
öğretmen adaylarının çoğunluğunun bir şekilde akademik
usulsüzlük davranışı sergiledikleri bulunmuştur. Eraslan’ın
(2011) öğretmen adaylarına tek bir soru yönelterek gerçekleştirdiği
ve gelen cevapları içerik analizi ile analiz ettiği çalışmada
öğretmen adaylarının %81’inin çeşitli şekillerde kopya
çektikleri ortaya konulmuştur. Ayrıca Ersoy (2014) gerçekleştirdiği
nitel araştırmada araştırmaya katılan öğrencilerin intihal
davranışı sergiledikleri sonucuna ulaşmıştır. Eret ve Ok (2014)
ise akademik usulsüzlük kapsamına giren İnternet intihaline
yönelik yine öğretmen adaylarının eğilimlerini araştırmışlardır.
Çalışmada öğrencilerin intihal yapma eğilimleri genel olarak
düşük bulunmuştur. Ancak öğrencilerin bir kısmının İnternette
yer alan materyalleri kopyalama ya da aynı ödevi farklı derslerde
kullanma şeklinde akademik usulsüzlük yapma eğiliminde
oldukları anlaşılmıştır. Daha geniş örneklem grubuyla yapılan
bir çalışmada 1119 öğretmen adayının akademik usulsüzlük ile
ilgili görüşleri ve deneyimleri araştırılmıştır (Özden, Özden, &
Biçer, 2015). Çalışmada, öğretmen adaylarının %59.2’si akademik
dürüstlüğe aykırı davranışların etik olmadığını; %60.2’si bu
tür davranışlara yönelik önemler alınması gerektiğini belirtmişlerdir.
Öte yandan, adayların %95’inin üniversite yaşamlarında
akademik usulsüzlük içeren bir davranışta bulundukları ve
çoğunlukla kopya çekme şeklinde akademik usulsüzlük davranışı
sergiledikleri bulunmuştur. Adayların yalnızca %7’sinin
bu olumsuz davranışları karşısında uyarı ya da ceza aldıkları
da ortaya çıkmıştır. Son yıllarda Çakmak (2015) tarafından
yapılan bir derleme çalışmasında da lisans öğrencilerin intihal
ile ilgili kavram yanılgıları araştırılmıştır. Yurt dışında yapılan
çalışmaların bulgularına paralel olarak, lisans öğrencilerinin
akademik usulsüzlük kapsamına giren intihal hakkında tam ve
doğru bilgilere sahip olmadıkları ve bu kavram yanılgılarından
kaynaklanan usulsüz davranışlarda bulundukları belirtilmiştir.
Çalışma sonunda bu kavram yanılgılarıyla ilgili Türkiye’de daha
fazla çalışma yapılması önerilmiştir.
Nedenleri anlamak çözüm bulmaya yönelik atılabilecek en
doğru adım olduğu için akademik usulsüzlüğün nedenleri
yurt içi ve yurt dışı alan yazında oldukça fazla çalışılmaktadır.
Yüksek not alma isteği pek çok çalışmada en fazla belirtilen
neden olarak ön plana çıkmaktadır (Özden, Özden, & Biçer,
2015; Semerci, 2004). Akademik usulsüzlük, ders içeriklerinin
yoğun olması, öğrencilerin konuları anlayamaması, başarısızlık
korkusu, ailelerinin beklentilerini karşılayamama kaygısı,
kopyanın herkes tarafından çekildiği düşüncesi (Özden, Uçansoy-Baştürk, & Demir, 2015), akademik görevleri yerine
getirmedeki zaman kısıtı, ders yüklerinin fazla olması, ödevlerin
ve projelerin öğrencilere zor gelmesi (Eret & Ok, 2014),
yeterince çalışmama, sistemli çalışma alışkanlığının edinilmemesi,
çalışmanın sevilmemesi, diğer arkadaşların etkisinde
kalma (Semerci, 2004); sınav sırasındaki gözetimin ve sınav
organizasyonunun zayıf olması, sınavdan kalmayı ya da düşük
not almayı istememe (Petrak & Bartolac, 2014), öğretim üyelerinin
verdikleri ödevin içeriği kontrol etmemesi, ödevin sadece
yapılıp yapılmadığına bakması (Ersoy & Özden, 2011) gibi farklı
nedenlerle de öğrenciler tarafından yapılmaktadır.
Polat (2017), Türkiye’de öğrencilerin kopya çekme nedenlerini
araştıran 31 farklı araştırmayı inceleyerek yaptığı meta-sentez
çalışmasında nedenlerle ilişki kurulan faktörleri bireysel,
durumsal ve kurumsal olmak üzere üç alt boyutta özetlemiştir.
Bireysel faktörler akademik kazanç, akademik sahtekarlık, erteleme,
öz-yeterlilik, motivasyon, kopyaya ilişkin algı, mükemmeliyetçilik,
sosyal bağlılık, ahlaki değerler, mesleğe ilişkin
tutum, öz-saygı, derse devamsızlık gibi etkenleri içermektedir.
Durumsal faktörler öğrenme-öğretme ortamının niteliğini,
akran baskısını ve aile beklentisini içerirken, kurumsal faktörler,
öğretmenlerin veya öğretim elemanlarının kopyaya ilişkin
tutum ve davranışlarını, uygulanan sınav sistemini ve ders
içeriklerini kapsamaktadır. Bunlara ek olarak, bireysel faktörlerin
durumsal ve kurumsal faktörlere oranla daha çok çalışıldığı
da belirtilmiştir. Özden, Uçansoy-Baştürk ve Demir (2015) tarafından
öğretmen adayları ile yapılan olgu bilim çalışmasında
kopya çekme nedenleri bireysel ve çevresel etmenler çerçevesinde
ele alınmıştır. Bireysel etmenler, ders çalışamama, öğretim
üyeleri/ asistanlar ile öğrenciler arasında algılanan hiyerarşinin
yıkılması için kopya çekmeyi bir tür meydan okuma olarak
algılama, kopya çekmekten zevk alma, dersi geçme/ yüksek not
alma isteği, düşük özyeterlilik algısına sahip olma gibi nedenleri
içermektedir. Çevresel etmenler ise öğretim üyesinin verdiği
ödevleri okumaması, gözetmenlerin hem sınav öncesinde
hem de sınav süresince yeterince gözetim yapamaması, öğretim
üyelerinin ders anlatma konusunda öğrenciler tarafından
yeterince yetkin algılanmaması, sınavlarda genellikle bilgi
düzeyinde soru sorulması, eğitim sisteminin sınava dayalı ve
rekabetçi olması, derslerde anlatılanlar ile sınavda sorulanların
birbiriyle örtüşmemesi, ders içeriklerinin ezbere dayalı olarak
klasik yöntemlerle sunulması, sınıftaki herkesin kopya çekmesi,
kopya çekenlerin cezalandırılmaması, ailenin başarı beklentisini
karşılamaya çalışma gibi nedenleri içermektedir.
Alan yazında, katılımcılarının akademik usulsüzlükleri önlemeye
yönelik çözüm önerilerinin araştırıldığı çalışmalar çok fazla yer
almamaktadır. En güncel araştırmalara bakıldığında, Sattler,
Wiegel ve Veen (2017), akademik usulsüzlüğü önleme ve tespit
etmede kullanılan farklı yöntemlerin öğretim üyeleri tarafından
kullanılma sıklığını araştırmışlardır. Öğretim üyelerinin çoğunlukla
daha fazla sayıda sınav gözetmeni kullanmayı tercih ettikleri
görülmüştür. Miller, Murdock ve Grotewiel (2017) akademik
usulsüzlüğü önleme konusunda öğretim üyelerinin pedagojik
yaklaşımlarını ve değerlendirme yöntemlerini gözden geçirmelerini
ve akademik usulsüzlük davranışlarının sonuçlarına
açıklık getirmelerini önermektedir. Bu noktada Eraslan (2011) da kopya çekme davranışının ardında ezberci eğitim yaklaşımın
ve tek çeşit değerlendirme yönteminin olabileceğini belirtmiştir.
Eraslan (2011) yaptığı çalışmanın sonucunda yakalanıp
ceza alma korkusunu öğrencilerin akademik usulsüzlük eylemlerinden
uzak durmalarını sağlayan en önemli etken olarak
bulmuştur ve bu nedenle öğretim üyelerinin ve kurumların
bu tür davranışların ve yaptırımlarının neler olduğunu açık
bir şekilde belirtip duyurmalarını ve konulan kuralları takip
etmelerini önermiştir. Malgwi ve Rakovski (2009) de benzer bir
şekilde akademik usulsüzlüğü önlemek için öğretim üyelerinin
ve kurumların akademik dürüstlük kurallarını tutarlı bir şekilde
uygulamalarını, akademik usulsüzlük yapan öğrencilerin ise
cezalandırılmalarını önermektedir. Eret ve Ok (2014), akademik
kaynakları doğru bir şekilde kullanmanın, akademik yazım
kurallarının, akademik dürüstlüğün ve akademik usulsüzlük
davranışlarının anlatıldığı kredisiz ama zorunlu bir ders önermişlerdir.
Öte yandan, Çakmak (2015) yaptığı derleme çalışmasında,
lisans öğrencilerinin intihal ile ilgili kavram yanılgılarının
giderilmesi gerektiğinden bahsetmiştir. Bu doğrultuda intihalin
ne olduğu, kapsamı, yaptırımları hakkında tam ve doğru bilgilendirme
yapılmasının, ödevlerinin içeriğinin yeniden gözden
geçirilmesinin, akademik yazım kurallarının öğretilmesinin
öneminden bahsetmiştir.
Petrak ve Bartolac (2014) tarafından yürütülen çalışma
bulguları, öğrencilerin akademik usulsüzlüğü önlemek için en
fazla sorumluluğun öğretmene, daha sonra kuruma en son
ise öğrencilere ait olduğunu düşündüklerini göstermektedir.
Öğrenciler öğretmenlerin akademik usulsüzlüğe ilişkin net
kurallar koymasını beklemektedir. Öğretmen bu kuralları net
bir şekilde belirlemezse öğrenciler akademik usulsüzlük yapılmasına
izin verildiğini hissetmektedirler. Ersoy ve Özden’in
(2011) öğretmen adaylarıyla yaptığı çalışma, öğretim üyelerinin
öğrencilerin ödevlerinde intihal yapmalarını önleyici role sahip
olabileceğini göstermektedir. Öğretim elemanı teslim edilen
ödevlerdeki kaynakçayı kontrol edeceğini, intihal yapılması
durumunda uygulayacağı yaptırımları, İnternet etiğini, ödev
kaynakçasının sadece İnternet kaynaklarını içermemesi gerektiğini
öğrencilerle paylaşırsa öğrenciler intihal yapmaya daha az
eğilimli olmaktadır. Özden, Uçansoy-Baştürk ve Demir (2015)
de yürüttükleri çalışma sonucunda akademik usulsüzlüğü önlemede
öğretim üyelerinin ödevleri okumalarının ve ödevin içeriğine
ilişkin öğrencilere geri bildirim vermelerinin etkili olacağını
öne sürmektedirler. Bunun yanı sıra sınav yönergesi hazırlanması,
gözetmenlerin sınav yönergesi hakkında bilgilendirilmesi,
kopya çeken öğrencilerin cezalandırılması gibi önerilerde de
bulunmaktadırlar. Son olarak, Uçak ve Birinci (2008) de intihalin
önlenmesi için dünyada alınan önlemleri anlatırken kurum
ve kuruluşlar tarafından akademik dürüstlüğü anlatmakla ve
korumakla yükümlü çeşitli birim ve komitelerin varlığından ve
yaptıkları uygulamalardan bahsetmektedir. Ayrıca intihali tespit
eden “WCopyFind”, “Turnitin”, “DIFFER” gibi programların
kullanımının da intihali önleme konusundaki alternatiflerden
biri olduğuna dikkat çekmektedirler. Thompson ve ark. (2017)
tarafından yürütülen çalışmada ise Amerika’da öğrenim gören
Asyalı öğrencilere, kültürel farklılıkları da göz önünde bulundurarak
akademik dürüstlük hakkında bir çalıştay verilmiştir,
çalıştayın sonunda katılımcıların yarısından fazlası intihal ve görüşmeakademik
dürüstlük konusunda kavrayışlarının arttığını belirtmiştir.
Bu bağlamda, akademik dürüstlük konusunda düzenlenen
çalıştaylar, akademik usulsüzlüğü önleyici bir etkiye sahip
olabilir.
Yükseköğretimde akademik dürüstlüğün güncelliğini kaybetmeyen
önemli bir konu olması, teknoloji kullanımının artmasıyla
beraber akademik usulsüzlüğün giderek daha kolay ve
yayın hale gelmesi, Türkiye’deki alan yazında var olan çalışmaların
çoğunlukla öğretmen adaylarıyla yapılmış olması, öğrencilerin
çözüm önerilerinin yeterince araştırılmamış olması göz
önünde bulundurularak bu çalışma tasarlanmıştır. Çalışmanın
amacı lisans öğrencilerinin akademik dürüstlük ve akademik
usulsüzlüklerle ilgili bilgi düzeylerini, görüşlerini, deneyimlerini
ve önerilerini incelemektir.
Araştırma Soruları
Çalışmanın amacına uygun olarak aşağıdaki araştırma sorularına
cevap aranmıştır:
1. Lisans öğrencilerinin akademik dürüstlük ve akademik usulsüzlük
hakkındaki kavramlara ve kurallara yönelik bilgi ve
farkındalık düzeyi nasıldır?
2. Lisans öğrencilerinin akademik usulsüzlüğe yönelik kişisel
gözlem ve deneyimleri nelerdir?
3. Lisans öğrencilerinin deneyimlerine ve bakış açılarına dayalı
olarak akademik usulsüzlüğün nedenleri nelerdir?
4. Lisans öğrencilerinin akademik dürüstlüğü yaygınlaştırmaya
ve usulsüzlüğü önlemeye yönelik önerileri nelerdir? |
Başa Dön
Öz
Giriş
Materyal ve Metod
Bulgular
Tartışma
Sonuç
Kaynaklar
|
|
Nitel araştırma desenlerinden olgu bilimin kullanıldığı bu çalışmada,
lisans öğrencilerinin akademik dürüstlüğe ilişkin görüş
ve deneyimleri detaylı bir şekilde incelenmiştir. Öğrencilerin
akademik dürüstlük kavramlarını hakkındaki bilgi ve farkındalık
düzeyleri, akademik dürüstlük ihlaline ilişkin yaşayarak ya da
gözlemleyerek edindikleri deneyimleri, görüşleri ve akademik
dürüstlüğün ihlal edilmesini engellemeye yönelik önerileri ele
alınmıştır.
Katılımcılar
Çalışmanın katılımcıları, Ankara’daki büyük bir devlet üniversitesinden
maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemi kullanılarak
seçilmiştir. Bu örnekleme yöntemi kullanılırken öğrencilerin
cinsiyet, bölüm ve sınıf düzeyleri açısından mümkün olduğunca
farklılık göstermesi hedeflenmiştir. Çalışmaya 18 gönüllü lisans
öğrencisi katılmıştır. Katılımcıların 10’u kadın, sekizi ise erkektir.
Katılımcı öğrencilerden 13’ü fen bilimleri alanındaki, beşi ise
sosyal bilim alanındaki bölümlerde eğitimlerine devam etmektedirler.
Katılımcıların sekizi dördüncü sınıf, beşi üçüncü sınıf,
üçü ikinci sınıf ve ikisi birinci sınıf öğrencisidir. Öğrencilerin
genel akademik not ortalamaları dört üzerinden 1.96 ile 3.90
arasında değişmektedir.
Veri Toplama Aracı
Olgu bilim deseninin kullanıldığı çalışmalarda daha detaylı bilgi
elde edebilmek için katılımcılarla derinlemesine görüşme yapılması önerilmektedir (Creswell, 2007). Öğrencilerle derinlemesine,
birebir görüşme yapılabilmesi için araştırmacılar tarafından
Akademik Dürüstlüğe İlişkin Görüş, Deneyim ve Öneriler
isimli yarı yapılandırılmış bir görüşme formu hazırlanmıştır. Bu
form hazırlanırken alan yazındaki çalışmalar, daha önce kullanılan
ölçek ve anketler, verinin toplandığı üniversitenin akademik
dürüstlük politikaları göz önünde bulundurulmuştur. Hazırlanan
formun geçerliliğini, açıklığını ve anlaşılabilirliğini arttırmak
için araştırmacılar tarafından bazı önlemler alınmıştır. Hazırlanan
sorular, dört öğrenciyle bilişsel mülakat yapılarak kontrol
edilmiştir. Bilişsel mülakat, eğitim araştırmalarında öz bildirim
maddeleri hazırlarken kullanılması önerilen bir yöntemdir
(Kempler & Kelly, 2007). Bilişsel mülakatta amaç, katılımcılardan
soruların yanıtlarını almak değil, sorular hakkında katılımcıların
düşüncelerini öğrenmektir. Bilişsel mülakat sırasında soruları
okuyan öğrencilerden, soruları açıklık, anlaşılabilirlik ve format
açısından incelemeleri, konunun kapsamına uygun bulup
bulmadıklarını belirtmeleri istenmiştir. Ayrıca düzeltme yapılması
gereken noktalara ve eklenmesi gerektiğini düşündükleri
sorulara ilişkin önerileri de sorulmuştur. Bilişsel mülakatta
öğrenciler, formda yer alan soruların açık, anlaşılır ve kapsayıcı
olduğunu bildirmişlerdir. Sadece bir öğrenci, öğrencilerin kendi
akademik usulsüzlük deneyimleri anlatma konusunda çekinceleri
olabileceğini ifade etmiştir. Öğrencinin önerisi doğrultusunda
ilgili soru düzenlenmiştir. Ardından soru formu için
psikolojik danışma ve rehberlik alanından, veri toplama aracı
geliştirme konusunda deneyimli iki uzmandan görüş alınmıştır.
Uzmanlar, soruların açık, net ve konuyu kapsayacak düzeyde
yeterli olduğunu belirtmekle birlikte yazıma ilişkin birkaç öneri
sunmuşlardır. Uzman görüşlerinin alınmasının ardından düzenlenen
Akademik Dürüstlüğe İlişkin Görüş, Deneyim ve Öneriler
Görüşme Formunun son versiyonu iki bölümden oluşmaktadır.
İlk bölümde cinsiyet, bölüm, sınıf, genel akademik not ortalaması
gibi demografik bilgilere ilişkin sorular yer almaktadır.
İkinci bölümde ise öğrencilerin akademik dürüstlük kavramları
hakkındaki bilgi ve farkındalık düzeyine, görüşlerine, yaşadıkları
ya da gözlemledikleri akademik usulsüzlük deneyimlerine,
akademik usulsüzlüğü engelleyebilmek için önerilerine yönelik
sorular yer almaktadır. Görüşme formunda yer alan sorulardan
bazıları şu şekildedir: Akademik dürüstlüğü kendi cümlelerinizle
nasıl tanımlarsınız?, Akademik dürüstlüğe aykırı bir davranışı
gördüğünüzde nasıl tepki verirsiniz?, Öğrenciler arasında
gözlemlediğiniz en yaygın kopya çekme biçimleri nelerdir?,
Akademik dürüstlük ihlallerinin önlenmesi için önerileriniz
nelerdir?
İşlem
Çalışmanın yürütüldüğü üniversitenin insan araştırmaları etik
kurulundan, çalışmanın etik ilkelere uygun olduğuna dair onay
alınmıştır. Katılımcılar çalışmaya e-posta ya da telefonla davet
edilmişlerdir. Çalışmaya gönüllü olarak katılmayı kabul eden
katılımcılara randevu verilerek görüşme günleri ayarlanmıştır.
Görüşmeye başlamadan önce katılımcılara gönüllü katılım
formu verilmiş ve imzalamaları istenmiştir. Gönüllü katılım
formu, çalışmanın amacı, çalışmaya katılımın gönüllülük esasına
dayandığı, anonimlik ilkesi doğrultusunda katılımcıların kimliklerini
ortaya çıkaracak kişisel bilgilerinin istenmediği, görüşmenin ses kayıt cihazı ile kaydedileceği, verilerin sadece bilimsel
amaçlarla kullanılacağı gibi gerekli tüm bilgileri içermektedir.
Sessiz bir ortamda, araştırmacılar tarafından öğrencilerle birebir
olarak yapılan görüşmeler ses kayıt cihazı ile kaydedilmiş ve
yaklaşık yirmi dakika sürmüştür. Veri toplama süreci iki ayda
tamamlanmıştır.
Verilerin Analizi
Analize başlamadan önce, katılımcılara kısaltma isimler (Ö1,
Ö2, Ö3,,.....Ö18) verilmiştir. Katılımcılardan onay alınarak
kaydedilen görüşmeler, araştırmacılar tarafından kelime kelime
çözümlenerek yazıya aktarılmıştır; betimsel analiz yöntemi
kullanılarak analiz edilmiştir. Temalar, önceki çalışma bulguları
ve araştırma soruları göz önünde bulundurularak oluşturulduğu
için betimsel analiz yöntemi tercih edilmiştir (Yıldırım & Şimşek,
2011). Kodlamalar, iç güvenirliği arttırmak için iki araştırmacı
tarafından ayrı ayrı yapılmıştır (Lecompte & Goetz, 1982). Daha
sonra kodlamaların tutarlığı kontrol edilmiş ve büyük oranda
birbiriyle uyumlu olduğu görülmüştür. Ortak kod ve temaların
netleştirilmesinin ardından bu temaları en iyi ifade eden alıntılar
seçilerek analiz süreci tamamlanmıştır. |
Başa Dön
Öz
Giriş
Materyal ve Metod
Bulgular
Tartışma
Sonuç
Kaynaklar
|
|
Bu bölümde çalışmanın bulguları dört alt başlıkta sunulmuştur.
İlk başlıkta çalışmaya katılan lisans öğrencilerinin akademik
dürüstlük hakkındaki bilgi ve farkındalık düzeyleri, ikinci başlıkta
kopya ve intihal gibi akademik dürüstlüğe aykırı davranışlar
üzerine deneyimleri ve gözlemleri, üçüncü başlıkta akademik
usulsüzlük yapma nedenleri, dördüncü başlıkta ise akademik
usulsüzlükleri önleme hakkındaki önerileri ele alınmıştır.
Akademik Dürüstlüğe Yönelik Bilgi ve Farkındalık Düzeyi
Öncelikle çalışmaya katılan öğrencilere akademik dürüstlük ya
da intihal konularında herhangi bir eğitim alıp almadıkları sorulmuştur.
Öğrencilerin çoğunluğu bu konuda ayrıca bir eğitim ya
da bilgilendirme almadıklarını ancak bazı öğretim elemanlarının
derslerinde bu konulardan bahsettiklerini belirtmişlerdir.
Bunun üzerine, öğrencilerin konuyla ilgili bilgi ve farkındalık
düzeylerini tespit edebilmek için akademik dürüstlük ve intihal
gibi kavramların tanımları sorulmuştur. Katılımcıların çoğunluğu
akademik dürüstlüğü (n= 16) ve intihali (n = 15) kendi
cümleleriyle doğru olarak tanımlamışlardır. Öğrenciler akademik
dürüstlük için çoğunlukla şu tanımlamaları kullanmışlardır:
“kopya çekmemek,” “akademik çalışmaları doğru ve dürüst bir
şekilde yürütmek,” “başkalarının yaptığı bir çalışmayı kendininmiş
gibi göstermemek, referans göstermek, kaynak belirtmek,”
“diğerlerinin çalışmalarına saygı duyarak kendi özgün çalışmalarını
ortaya koymak,” “kendi başarısı için kendi çabalarıyla
ilerlemek.” Akademik dürüstlükle ilgili olarak öğrencilerden bir
tanesi şunları ifade etmiştir: “Akademik çalışmaların özgünlüğü,
dürüst bir şekilde yapılmış olması, bağımsız olma, etki altında
kalmadan hareket edebilme, çıkar gözetmeme (Ö18).”
Öğrencilerin intihale ilişkin tanımlarından bazıları ise şu şekildedir:
“başkalarının çalışmalarının referans göstermeden
kullanmak,” “çaba göstermeden bir çalışmayı kopyalamak ya
da satın almak ve kendininmiş gibi davranmak” ya da “kaynakları
kaynakça bölümünde yazmamak.” Öğrencilerden biri intihali şöyle tanımlamıştır: “Emek vermeden bir yazıyı çalmak,
kopyalamak, aynı zamanda referans da göstermemek… kendin
yapmış gibi göstermek (Ö13).” Akademik dürüstlük ve intihale
ilişkin yaptıkları tanımlar, öğrencilerin çoğunluğunun bu
kavramlar hakkında bilgi sahibi olduğunu ortaya koymaktadır.
Görüşmeler esnasında öğrencilere Yükseköğretim Kurumunun
disiplin politikalarından, kendi üniversitelerinin onur ilkesinden,
akademik dürüstlük politikasından ve öğrenciler için
hazırlanan “Akademik Dürüstlük Kılavuzu”ndan haberdar olup
olmadıkları da sorulmuştur. Öğrencilerin çoğu Yükseköğretim
Kurumunun disiplin politikalarından (n = 14), üniversitelerinin
akademik dürüstlük politikasından ve bu konudaki belgelerden
(n = 13) haberdar olmadıklarını belirtmişlerdir. Diğerleri ise
bunlardan haberdar olduğunu belirtmişler ancak içerikleriyle
ilgili bilgi verememişlerdir.
Öğrencilere akademik dürüstlüğe aykırı davranışların neler
olduğu da sorulmuştur. Öğrenciler akademik dürüstlüğe
aykırı davranışları, diğer bir deyişle, akademik usulsüzlükleri
çoğunlukla “kopya çekmek” ve “başkalarına ait çalışmaları
kaynak belirtmeden kopyalamak” yani intihal yapmak şeklinde
belirtmişlerdir. Bu noktada öğrencilerin çoğunlukla en yaygın
olan usulsüzlük davranışlarını bildikleri ancak akademik usulsüzlüğün
kapsamına ait detaylar hakkında yeterince bilgi sahibi
olmadıkları görülmüştür.
Akademik Usulsüzlük ile İlgili Kişisel Gözlemler ve Deneyimler
Öğrencilere akademik usulsüzlük davranışlarını içeren bir liste
sunulmuş ve onlardan listeden de yardım alarak çevrelerinde
en sık karşılaştıkları davranışları belirtmeleri istenmiştir. En
sık karşılaşılan akademik usulsüzlükler kopya çekmek (n=
17), başkalarına ait bir çalışmanın tamamını ya da bir kısmını
kaynak göstermeden kullanmak (n= 16), İnternette yer alan
kaynakları ya da bilgileri referans göstermeden birebir kopyalamak
(n= 13), sahte hasta raporu almak ya da telafi için gerçek
olmayan mazeret belirtmek gibi haksız avantaj elde etmeye
yönelik davranışlarda bulunmak (n= 13) şeklinde belirtilmiştir.
Daha az karşılaşılan akademik usulsüzlük davranışları arasında
kopya vermek, başkasının yerine sınava girmek ya da başkasını
kendi yerine sınava sokmak, gerçekte var olmayan kaynakları
kaynakçada vermek yer almaktadır.
Akademik dürüstlük ihlalleri ile ilgili bizzat yaşadıkları ya da
yakından tanık oldukları olaylara örnekler vermeleri istendiğinde,
öğrenciler aşağıda yer alan bazı spesifik olaylardan
bahsetmişlerdir:
Bir arkadaşın kolu çok rahat çıkıyordu. Kolunu falan çıkarıp
rapor alıyordu. (Ö1)
Kendi bölüm dersimde amfide olduğumuz bir sınavda çok uzun
yazmamız gereken yani altı yedi sayfa yazmamız gereken bir
sınav…Kâğıt değiştirerek hem kopya verdim hem kopya çektim.
(Ö2)
Arkadaşım İngilizce dersinde…hani geçebilmek için kompozisyon
yazmamız gerekiyor biraz da vakit alıyor… o yüzden başkasına
parayla yaptırmıştı ve kendisi yapmış gibi göstermişti.
(Ö10)
Şöyle devamlı sağlık raporu alan arkadaşlarım var sınavlara
sonradan girmek için, hazır olmadıkları için. Yani aile hekimlerinden
alıyorlar. Başka, ödevi parayla yaptıranlar var biliyorum.
Onun dışında fazla kaynak kullanımı vs. ben de yapıyorum.
İnternette olan kaynakları bazen referans gösteriyorum ama
fazla kullanıyorum. Kopya çekmek var bunları görüyorum
zaten. Sınavlarda telefonla mesajlaşma, kâğıda yazma
şeklinde. Notları yazıp cebine koyup tuvalete gidip bakmak,
bazı sınavlarda tuvalete gitmeye izin veriyorlar. (Ö3)
Bir keresinde yaz okulunda İngilizce sunum dersi almıştım ve bir
arkadaşımla konuşuyorduk kaynak bulmada çektiğimiz sıkıntılar
hakkında ne kadar zorlandık diye. Ama bana şöyle demişti.
Kaynakları tamamen kafasından uydurarak yazmış aslında öyle
kaynaklar yokmuş. Bir de o konuda hocamız kontrol ediyor ama
onların hocası kontrol etmediği için orada bir açıklık bulmuş.
(Ö16)
Genelde ödevlerde oluyor bu dediğim olay. İşte geçmiş ödevlerden
veya birlikte yapılan çalışmayı aynı şekilde geçirmek
genelde en çok karşılaştığım. (Ö8)
Öğrenciler yaşanan ya da karşılaşılan akademik usulsüzlüklerin
çoğunlukla cezalandırılmadığını, bu davranışlar sonucunda
nadiren sözlü uyarı yapıldığını ya da düşük not verildiğini
belirtmişlerdir. Öğrencilere akademik usulsüzlük davranışlarına
yönelik olarak hem kendi verdikleri tepkiler hem de çevrelerindeki
kişilerin verdikleri tepkiler sorulduğunda neredeyse
tüm öğrenciler kendilerinin ve çevrelerindeki kişilerin bu tarz
olaylar karşısında çoğunlukla tepkisiz kaldığını söylemişlerdir.
Bu soruya öğrencilerin verdiği cevaplardan bazıları şunlardır:
Hoşuma gitmiyor ama susuyorum yani ne yapabilirim ki. Söyleyemiyorum.
(Ö6)
Çok sinirleniyorum. Şu ana kadar lisedeyken falan insanların
hakkını korudum. “Neden böyle yapıyorsun ki” diye karşı çıktım
ve sonuçta hiçbir şeyin değişmediğini ve olanın bana olduğunu
gördüm. O yüzden şimdi şunu yapıyorum. “Yapacak bir şey
yok, üniversiteye kadar gelmiş ve ona ben ne yapabilirim ki”
diyorum. (Ö15)
Onlar adına kötü hissediyorum, ama daha çok, yapıyorsa yapıyordur
deyip geçiyorum artık alıştığım için. Uyardığım oluyor
ama onu yapan insan çok da umursamıyor. (Ö11)
Akademik Usulsüzlüğün Nedenleri
Çalışmada akademik usulsüzlüğün nedenleri de araştırılmıştır.
Bu kapsamda görüşmelere katılan öğrencilere alan yazında
en sık bahsedilen akademik usulsüzlük nedenlerinden oluşan
bir liste sunulmuştur. Öğrencilerden, bu listeye dayanarak ve
gerektiğinde eklemeler yaparak kendilerine göre akademik
usulsüzlüğün en önemli nedenlerini belirtmeleri istenmiştir.
Elde edilen veriler, öğrencilerin bakış açılarına dayalı olarak
akademik usulsüzlüğün en önemli nedenleri arasında “yüksek
not alma ve başarma isteği (n= 16),” “sınavlara çalışmak ve
ödevleri tamamlamak için verilen sürenin yeterli olmaması (n=
15),” “ders yükünün fazla olması (n=14)” ve “ödev ya da projelerin
zorluğu (n= 13)” olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca ahlaki
ve etik değerlerin zayıf olması, derse ve öğretim üyesine karşı ilgisizlik ya da olumsuz duygular da belirtilen nedenler arasında
yer almıştır.
Öğrencilere en yaygın akademik usulsüzlük davranışlarından
olan intihalin ve kopya çekmenin spesifik nedenlerinin neler
olduğu da sorulmuştur. İntihalin spesifik nedenleri arasında
“kolay yoldan başarma isteği,” “tembellik”, “bilgi eksikliği” ve
“güvensizlik”; kopyanın spesifik nedenleri arasında ise yine
“kolay ve kısa yoldan başarılı olma isteği” ve “bilgi eksikliği”
sayılmıştır.
İntihalin en önemli nedeni ile ilgili öğrencilerden biri şöyle
söylemiştir: “Üşenmek ve bilgisizlik bence. Hazır bilgi tatlı bilgi
oluyor (Ö17).” Bir diğer öğrenci de şunları belirtmiştir:
Bence bu biraz tembellikten kaynaklanıyor. Yani en büyük sıkıntı
tembellik...konu sıkıntısı olabilir çünkü aynı ödev çok farklı
kere farklı insanlar tarafından yapıldığı için yeni bir şey ortaya
çıkarmak güç geliyor olabilir. Ve bu yüzden kullanılıyor olabilir
eski ödevler. Onun dışında dediğim gibi, tamamen tembellik.
Araştırma isteğinin azlığı. (Ö2)
Kendi bölümünde kopya çekmenin en önemli nedeni olarak bir
öğrenci şunları ifade etmiştir:
Yani birçok nedeni var ama bizim bölüm için söylersem ezbere
yöneltilme. Mesela çok fazla formül var. 100 tane formül var,
bunları ezberlememiz gerekiyor. Tamam, bazılarını çok kullanacağımız
için otomatik ezberliyoruz ama hepsini ezberleyemediğimiz
için kopya kâğıdı olayları var. (Ö4)
Diğer bir öğrenci ise şöyle söylemiştir:
Yani çok çeşitli nedenleri var. Ben kendi adıma eğer kopya
çekmeye yeltenecek olsaydım şu olurdu herhalde, çok iyi
çalışmış olsam da yazdığım cümlelerin yetersizliği. Yetersiz
hissetmekten kaynaklanırdı benimki. Ama genel anlamda çalışmama,
yani çalışmadıkları için öbür arkadaşın daha iyi bir şey
yazabileceğini…düşünüp... Özgüven eksikliği gibi ya da arkadaşına
fazla güvenmek. (Ö9)
Akademik Usulsüzlüğü Önlemeye Yönelik Görüş ve Öneriler
Çalışmanın sonuncu araştırma sorusuna cevap bulmak amacıyla
öğrencilere akademik usulsüzlüğü önlemeye yönelik önerileri
sorulmuştur. Öğrencilerin bu konudaki önerileri birbirinden
farklılık göstermektedir. Belirtilen öneriler arasında caydırıcı
cezalar koymak ve bunları uygulamak, öğrencilere ödevleri ve
projeleriyle ilgili detaylı bilgiler sağlamak, öğrencilerin akademik
dürüstlük ve akademik yazım kuralları konusundaki bilgi
ve farkındalıklarını artırmak, zorunlu konferanslar düzenlemek,
eğitim hayatının daha erken dönemlerinde ahlaki ve etik
değerleri aşılamak, sınav tarihleri ve ödev teslim zamanlarıyla
ilgili esneklik sağlamak, Turn-it-in gibi programlarla intihali
tespit etmek yer almaktadır. Öğrencilerin önerilerine yönelik
bazı alıntılar şu şekildedir:
...ödev yapıyorken hocanın öğrenciyle birebir konuşması: “sen
yanlış araştırıyorsun yanlış yapıyorsun bunu şu şekilde yap”
demesi, öğrencinin örnek üzerinde daha iyi anlamasını sağlar…
Fakültenin kendi içinde buna yönelik bir dersi olmalı. Hem
öğrenci kendiyle ilgili bir şey yapıyor hem de o ders içinde araştırma
yapıyor...Ama birebir çalışmak en yararlısı. (Ö12)
Ben kontrol dışında başka bir şeyin işe yarayacağını düşünmüyorum.
Bu yapılsa bile sigarayı bıraktırma programı gibi olur.
Yani işe yaramaz. (Ö16)
Ben şu an buraya gelince bile bilinçlendim. Seminer falan
olsa etkili olmaz, kimse gelmeyebilir. Ama mesela bizim bazı
derslerimiz var ve oraya herkes geliyor. O derslerde bunlardan
bahsedilebilir. Bundan sonra karşılaşılan vakalarda da birebir
çağrılıp uyarılabilir. Ama o kadar vurdum duymaz ki, hoca da
düşük not verip geçiyor. Göz ardı edilmemeli…bu konuda her
öğrenciyle konuşulması gerekir… Şöyle bir şey de olabilir... İlk
üniversiteyi kazandığımızda yurt başvurusu ve özlük bilgi formu
geliyor herkese. Onu doldururken akademik dürüstlükle ilgili
bu tür konular da dahil edilmeli. Daha gelmeden “evet ben
üniversiteye gidiyorum ve bunlar önemli, göz ardı etmemem
gerekiyor” demeli. O zaman yapacaksa bile yapmaz. (Ö15)
Yine işte hocalar tarafından çünkü ben o ödevden sıfır almayacaksam
bir daha yaparım, yine çalarım diye düşünüyorum. Yani
hocalar size iyice anlatmalı ve uygulamalı. (Ö7) |
Başa Dön
Öz
Giriş
Materyal ve Metod
Bulgular
Tartışma
Sonuç
Kaynaklar
|
|
Lisans öğrencilerinin akademik dürüstlükle ilgili bilgi ve farkındalık
düzeylerini, gözlemlerini, deneyimlerini ve önerilerini
inceleyen bu çalışmada önemli bulgular elde edilmiştir. Çalışmanın
ilk sorusuyla elde edilen bulgulara bakıldığında, öğrencilerin
akademik dürüstlük hakkında genel olarak bilgi sahibi
oldukları; kavramları doğru bir şekilde tanımlayabildikleri
görülmüştür. Ayrıca öğrenciler, en yaygın akademik usulsüzlük
davranışlarının neler olduğunu bilmekle birlikte bu davranışları
çoğunlukla kopya çekmek ve başkalarına ait çalışmaları kaynak
göstermeden birebir kopyalamak şeklinde tanımlamaktadırlar.
Öte yandan, öğrencilerin akademik dürüstlükle ilgili yükseköğretim
politikalarından, kurumlarının bu konudaki ilke, belge ve
politikalarından haberdar olmadıkları bulunmuştur. Öğrencilerin
akademik usulsüzlükle ilgili genel bilgileri çoğunlukla bazı
derslerde öğretim elemanlarının yaptıkları açıklamalardan edindikleri
ancak akademik usulsüzlük davranışlarının detayları ve
dürüstlük politikaları hakkında üniversite yaşamlarında ayrıntılı
bilgileri edinemedikleri söylenebilir. Avustralya’da çok geniş bir
örneklem grubuyla yapılan bir çalışmada da benzer bir şekilde
öğrencilerin genel olarak akademik dürüstlük kavramından
haberdar oldukları bulunmuştur (Bretag et al., 2014). Ancak bu
çalışmanın bulgularından farklı olarak Avustralyalı öğrencilerin
çoğu kendi üniversitelerinin akademik dürüstlük politikasından
da haberdardırlar. Öte yandan, Çakmak (2015) yaptığı derleme
çalışmasında lisans öğrencilerinin akademik usulsüzlükle ilgili
kavram yanılgılarına sahip olduğunu ve bu nedenle akademik
usulsüzlük yapabileceklerini ifade etmiştir. Bir başka çalışmada
ise öğrencilerden kendilerine verilen metinlerdeki intihalleri
tespit etmeleri istenmiştir ancak öğrenciler intihallerin sadece
bir kısmını tespit edebilmişlerdir; bu çalışmada araştırmacılar
öğrencilerin intihalin ne olduğu hakkında yalnızca temel bilgilere
sahip oldukları sonucuna ulaşmışlardır (Babaii & Nejadghanbar,
2017).
Çalışmanın ikinci sorusuyla öğrencilerin akademik usulsüzlükle
ilgili gözlem ve deneyimleri incelenmiştir. Öğrencilerin çevrelerinde
en sık karşılaştıkları akademik usulsüzlükler arasında kopya çekmek, başkalarına ait bir çalışmanın tamamını ya da
bir kısmını kaynak göstermeden kullanmak, İnternette yer alan
kaynakları ya da bilgileri referans göstermeden birebir kopyalamak,
sahte hasta raporu almak yer almaktadır. Bu bulgu öğrencilerin
üniversite yaşamlarında farklı yollarla en az bir kere akademik
usulsüzlük davranışında bulunduklarını kanıtlamaktadır ve
alan yazında yer alan diğer çalışmaların bulgularıyla paralellik
göstermektedir (Devlin & Gray, 2007; Eraslan, 2011; Eret & Ok,
2014; Ersoy, 2014; McCabe, Feghali, & Abdallah, 2008; Özden,
Özden & Biçer, 2015). Eraslan (2011) yaptığı nitel çalışmada
öğretmen adaylarının %81’inin kopya çekerek akademik usulsüzlük
yaptığını bulmuştur. Özden, Özden ve Biçer (2015) de
benzer bulgulara ulaşmışlardır. Öğretmen adaylarının %95’inin
üniversite yaşamları boyunca akademik dürüstlüğe aykırı en
az bir davranış sergiledikleri bulunmuştur. Öte yandan, güncel
bir çalışmada Minarcik ve Bridges (2015) lisansüstü düzeydeki
öğrencilere açık uçlu sorular yönelterek akademik usulsüzlük
davranışlarında bulunup bulunmadıklarını araştırmışlardır. Bu
çalışmanın bulgularından farklı olarak öğrencilerin yalnızca
%8’inin lisansüstü eğitimlerinde akademik dürüstlüğü ihlal
edecek bir davranışta bulunduğunu tespit etmişlerdir. Lisansüstü
öğrencilerinde bu oran daha düşük bulunsa da alan
yazın lisans öğrencilerinde akademik usulsüzlük oranının, bu
çalışmanın bulgularıyla paralel olarak, daha yüksek olduğunu
göstermektedir. Bunun nedenleri lisansüstü eğitime devam
eden öğrencilerin akademik hayatla ilgili motivasyonlarının,
araştırma yapma ve akademik yazım kurallarıyla ilgili bilgi ve
farkındalık düzeylerinin yüksek olması, öğretim üyelerinin
öğrencileri bu konuda daha fazla geri bildirim vermesi olabilir.
Devlin ve Gray’in (2007) belirttiği gibi öğrencilerin akademik
usulsüzlük davranışlarının arkasında yatan nedenler farklılık
gösterebilir. Bu çalışmanın üçüncü araştırma sorusuyla akademik
usulsüzlük davranışlarının nedenleri araştırılmış ve en
önemli nedenin yüksek not alma ve başarılı olma isteği olduğu
bulunmuştur. Yüksek not alma isteği akademik usulsüzlük
nedenlerinin araştırıldığı önceki çalışmalarda da önemli ve sık
ifade edilen bir neden olarak karşımıza çıkmaktadır (Özden,
Özden & Biçer, 2015; Özden, Uçansoy-Baştürk, & Demir, 2015;
Polat, 2017; Semerci, 2004). Yüksek not alma isteğinin yanı
sıra bu çalışmada ödevler ve sınavlar için zaman kısıtlamasının
olması, ders yükünün fazlalığı ve ödevlerin zorluğu da nedenler
arasında bulunmuştur; bu nedenler Eret ve Ok’un (2014)
yaptığı çalışmada öğrenciler tarafından belirtilen nedenlerle
paralellik göstermektedir. Çalışmanın diğer bir bulgusuna göre
öğrenciler intihalin ve kopyanın en önemli ve spesifik nedenleri
olarak kolay yoldan başarılı olma isteğini ve bilgi eksikliğini
görmektedirler. Bu bulgu da Semerci’nin (2004) çalışmasında
ortaya çıkan ders çalışmayı sevmeme, yeterince çalışmama
nedenleri ile örtüşmektedir.
Çalışmada son olarak, öğrencilerin akademik usulsüzlüğü önlemeye
yönelik önerileri araştırılmıştır. Bu konuda öğrencilerin
farklı önerilerinin olduğu görülmüştür. Bunun nedeni herkesin
öğrenci olarak akademik dürüstlüğe yönelik bakış açısının
ve deneyimlerinin farklılaşması olabilir. En fazla önerilenler
arasında caydırıcı cezaların konulması ve uygulanması yer
almıştır. Minarcik ve Bridges’in (2015) yaptığı çalışmada da akademik dürüstlük ihlallerinde daha ağır cezaların uygulanması
öğrenciler tarafından önerilmiştir. Bu konuda çalışan bazı
araştırmacılar da cezalandırmayı bir öneri olarak sunmuşlardır
(Özden, Uçansoy-Baştürk, & Demir, 2015) . Öğrenciler, akademik
usulsüzlüğü önlemeye yönelik bu davranışsal yaklaşımı
kısa vadede alınabilecek en kolay tedbir olduğu için önermiş
olabilirler. Ayrıca toplumda herkesin uyması beklenen kuralların
da benzer şekilde yaptırımlarla uygulanması da bu önerinin
ardında yatan nedenlerden biri olabilir. Cezalar dışında, öğretim
elemanlarının ödevler ve projelerle ilgili detaylı bilgiler
sağlaması da öğrencilerin önerilerindendir. Ayrıca bu çalışmada
akademik dürüstlük ve akademik yazım kuralları hakkında bilgi
ve farkındalığı artırmak, zorunlu konferanslar düzenlemek,
eğitim hayatının daha erken dönemlerinde ahlaki ve etik
değerleri aşılamak, sınav tarihleri ve ödev teslim zamanlarıyla
ilgili esneklik sağlamak da önerilenler arasındadır. |
Başa Dön
Öz
Giriş
Materyal ve Metod
Bulgular
Tartışma
Sonuç
Kaynaklar
|
|
Sonuç olarak, öğrencilerin akademik usulsüzlüğü önlemeye
yönelik önerileri de dikkate alınarak öğrenci, öğretim elemanı
ve kurum bazında bir takım önleme stratejileri geliştirilebilir.
Öncelikle öğrencilere akademik dürüstlük ve usulsüzlükle ilgili
çeşitli dokümanlar, seminerler, çalıştaylar veya bireysel destek
sunulabilir. Eret ve Ok’un (2014) da önerdiği gibi üniversitenin
ilk yılında tüm öğrencilerin almak zorunda olduğu kredisiz bir
ders programa eklenebilir. Alan yazında da belirtildiği üzere,
öğrencilere yalnızca bilgi aktarmak tek başına yeterli olmayacaktır;
aynı zamanda bu bilgileri nasıl kullanacakları anlatılmalı
ve bununla ilgili belli aralıklarla aktiviteler düzenlenmelidir
(Bretag et al., 2017; Gullifer & Tyson, 2010). Öğrencilere uygulamalı
şekilde araştırma yöntemleri ve akademik yazım kuralları
(alıntılama, kaynak gösterme, önceki çalışmaları kendi cümleleriyle
yeniden ifade etme, vb.) öğretilebilir. İçeriği bakımından
uygun olabilecek derslerde küçük araştırma projeleri verilip bu
süreçte izlenilen yollar ve raporlamalar öğretim elemanı tarafından
takip edilebilir.
Akademik usulsüzlüğün nedenleri anlamak ve bunlara yönelik
tedbirler almak akademik dürüstlüğün sağlanması açısından
önemlidir. Bu çalışmada akademik usulsüzlüğün en önemli
nedeni olarak yüksek not alma ve başarılı olma isteği ön plana
çıkmıştır. Öğrenmenin gerçekleşip gerçekleşmediğini anlamak
için bir araç olarak görülen değerlendirme sisteminin, öğrenciler
için bir amaç haline dönmesi, başarı ölçütünün sadece
yüksek notlara indirgenmesi ve yüksek not almak için etik
dışı davranışlara yönelinmesi düşündürücüdür. Öğrencilerin
öğrenme ve değerlendirme süreçleri hakkında bilinçlendirilmeleri
gerekmektedir. Üniversite öğretimi boyunca öğrencilere,
yüksek not almanın değil asıl önemli olanın üniversitede edinilen
bilgi ve becerilerin etkin bir şekilde meslek hayatlarında
uygulayabilmeleri olduğu benimsetilmelidir. Akademik usulsüzlük
için belirtilen diğer nedenler (ödevler ve sınavlar için zaman
kısıtlamasının olması, ders yükünün fazlalığı ve ödevlerin
zorluğu), öğrencilerin ders çalışırken zorlandıklarının, motivasyon
sağlayamadıklarının, kendi öğrenme stillerine uygun ders
çalışma yöntemlerini bilmediklerinin bir işareti olabilir. Öğrenciler
kendi öğrenme süreçleri hakkında bilgilendirilerek, motive
edilerek çalışmaya yönlendirilebilir.
Öğretim elemanları için ise akademik dürüstlük konusunu ders
izlencelerine nasıl entegre edebilecekleri, akademik dürüstlük
kurallarını öğrencilerine ne şekilde aktarabilecekleri, akademik
usulsüzlük davranışlarıyla nasıl başa çıkabilecekleri hususunda
destek verilebilir. İntihali önleme programlarının öğretim
elemanları tarafından etkili bir şekilde kullanılması teşvik edilebilir.
Ayrıca göreve yeni başlayan öğretim elemanları üniversitenin
akademik dürüstlük politikası ve prosedürleri hakkında
bilgilendirilebilir.
Her yükseköğretim kurumunda akademik dürüstlüğün korunmasından
sorumlu olacak, hem öğrencilere hem de öğretim
elemanlarına bahsedilen hizmetleri sağlayabilecek bir birim
kurulabilir. Akademik dürüstlük ihlalleri kurumsal bazda duyurulabilir.
Öğrencilere, üniversiteye yeni kayıt yaptırırken ve her
dönem başında akademik dürüstlük kurallarına bağlı kalacağına
dair bir belge imzalatılabilir. |
Başa Dön
Öz
Giriş
Materyal ve Metod
Bulgular
Tartışma
Sonuç
Kaynaklar
|
|
1) Babaii, E., & Nejadghanbar, H. (2017). Plagiarism among Iranian
graduate students of language studies: Perspectives and
causes. Ethics and Behavior, 27(3), 240-258.
2) Bretag, T., Mahmud, S., Wallace, M. C., Walker, R., Mcgowan, U.,
East, J., Green, M., Partridge, L., & James, C. (2014). Teach
us how to do it properly! An Australian academic integrity
student survey. Studies in Higher Education, 39(7), 1150-1169.
3) Comas-Forgas, R., Sureda-Negre, J., & Salva-Mut, F. (2010).
Academic plagiarism prevalence among Spanish undergraduate
students: An exploratory analysis. Biochemia Medica, 20(3),
301-306.
4) Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry and research design:
Choosing among five traditions. (2nd ed.). Thousand Oaks, CA:
Sage Publications.
5) Çakmak, N. (2015). Lisans öğrencilerinin intihal ile ilgili kavram
yanılgıları. Türk Kütüphaneciliği, 29(2), 212-240.
6) Devlin, M., & Gray, K. (2007). In their own words: A qualitative
study of the reasons Australian university students plagiarize.
High Education Research and Development, 26(2), 181-198.
7) Eraslan, A. (2011). Matematik öğretmeni adayları ve kopya: Hiç
çekmedim desem yalan olur! Eğitim ve Bilim, 36(160), 52-64.
8) Eret, E., & Ok, A. (2014). Internet plagiarism in higher education:
Tendencies, triggering factors and reasons among teacher
candidates. Assessment and Evaluation in Higher Education,
39(8), 1002-1016.
9) Ersoy, A. (2014). İnternet kaynaklarından intihal yaptığımın
farkında değildim: Bir olgubilim araştırması. Pamukkale
Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(1), 47-60.
10) Ersoy, A., & Özden, M. (2011). Öğretmen adaylarının ödevlerinde
internetten intihal yapmalarında öğretim elemanının rolüne
ilişkin görüşleri. İlköğretim Online, 10(2), 608-619.
11) Gehring, D., & Pavela, G. (1994). Issues and perspectives on
academic integrity (2nd ed.). Washington D. C.: National
Association of Student Personnel Administrators.
12) Gullifer, J., & Tyson, G. A. (2010). Exploring university students’
perceptions of plagiarism: A focus group study. Studies in
Higher Education, 35(4), 463-481.
13) Kempler, T. M., & Kelly, K. L. (2007). Cognitive processing of selfreport
items in educational research: Do they think what we
mean? Educational Psychologist, 42(2), 139-151.
14) LeCompte, M. D., & Goetz, J. P. (1982). Problems of reliability
and validity in ethnographic research. Review of Educational
Research, 52, 31-60.
15) Ledesma, R. G. (2011). Academic dishonesty among undergraduate
students in a Korean university. Research in World Economy,
2(2), 25-35.
16) Lin, C. H. S., & Wen, L. Y. M. (2007). Academic dishonesty in higher
education—a nationwide study in Taiwan. Higher Education,
54(1), 85-97.
17) Löfström, E. (2011). Does plagiarism mean anything? LOL.:
Students’ conceptions of writing and citing. Journal of
Academic Ethics, 9(4), 257-275.
18) Ma, Y., McCabe, D. L., & Liu, R. (2013). Students’ academic cheating
in Chinese universities: Prevalence, influencing factors, and
proposed action. Journal of Academic Ethics, 11(3), 169-184.
19) Macale, L., Ghezzi, V., Rocco, G., Fida, R., Vellone, E., & Alvaro, R.
(2017). Academic dishonesty among Italian nursing students:
A longitudinal study. Nurse Education Today, 50, 57-61.
20) Malgwi, C. A., & Rakovski, C. C. (2009). Combating academic fraud:
Are students reticent about uncovering the covert? Journal of
Academic Ethics, 7(3), 207-221.
21) McCabe, D. L., Feghali, T., & Abdallah, H. (2008). Academic
dishonesty in the Middle East: Individual and contextual
factors. Research in Higher Education, 49(5), 451-467.
22) Miller, A. D., Murdock, T. B., & Grotewiel, M. M. (2017). Addressing
academic dishonesty among the highest achievers. Theory into
Practice, 56(2), 121-128.
23) Minarcik, J., & Bridges, A. J. (2015). Psychology graduate students
weigh in: Qualitative analysis of academic dishonesty and
suggestion prevention strategies. Journal of Academic Ethics,
13(2), 197-216.
24) Nuss, E. M. (1988). Academic dishonesty: A contemporary
problem in higher education. In W. L. Kibler, E. M. Nuss, B. G.
Paterson, & G. Pavela (Eds.), Academic integrity and student
development: Legal issues and policy perspectives (pp. 1-5).
Asheville, NC: College Administration Publications.
25) Özden, M., Özden, D. Ö., & Biçer, B. (2015). Akademik usulsüzlük:
Öğretmen adaylarının görüşleri ve deneyimleri. Mersin
Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 505-525.
26) Özden, M., Uçansoy-Baştürk, A., & Demir, M. (2015). Kopya
çektim, çünkü...: Bir olgubilim çalışması. Turkish Online Journal
of Qualitative Inquiry, 6(4),57-89.
27) Petrak, O., & Bartolac, A. (2014). Academic honesty among the
students of health studies. Croatian Journal of Education,
16(1), 81-117.
28) Polat, M. (2017). Türkiye’de öğrenciler neden kopya çeker? Bir
meta-sentez çalışması. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi,1,
223-242.
29) Sattler, S., Wiegel, C., & Veen, F. V. (2017). The use frequency of
10 different methods for preventing and detecting academic
dishonesty and the factors influencing their use. Studies in
Higher Education, 42(6), 1126-1144.
30) Semerci, Ç. (2004). Tıp fakültesi öğrencilerinin kopya çekmeye
ilişkin tutum ve görüşleri. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri
Dergisi, 18(3), 139-146.
31) Thompson, L. W., Bagby, J. H., Sulak, T. N., Sheets, J., & Trepinski, T.
M. (2017). The cultural elements of academic honesty. Journal
of International Students, 7(1), 136-153.
32) Uçak, N. Ö., & Birinci, H. G. (2008). Bilimsel etik ve intihal. Türk
Kütüphaneciliği, 22(2), 187-204.
33) Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma
yöntemleri (8th ed.). Ankara: Seçkin Yayıncılık. |
Başa Dön
Öz
Giriş
Materyal ve Metod
Bulgular
Tartışma
Sonuç
Kaynaklar
|
|
|
|