Akademik başarı, eğitim-öğretim sürecinde belirli bir dersten ya da akademik programlardan bireyin ne ölçüde yararlandığının bir göstergesi olarak tanımlanmaktadır. Ayrıca bir akademik programdaki derslerden öğrencinin aldığı notların ortalaması olarak da açıklanmaktadır (Dil & Bulantekin, 2011). Öğrencilerin serbest zaman tatmini ile akademik başarıyı gösteren genel not ortalamaları arasında kısmen ilişki olduğu bildirilmiştir (Sarı & Kaya, 2016). Bir çalışmada, hemşirelik öğrencilerinin akademik başarılarını cinsiyet, geldikleri lise türü, hemşirelik mesleğinin saygınlığı hakkındaki düşüncelerinin etkilediği belirtilmiştir (Ayyıldız et al., 2014).

Yaşam doyumu, insanın mutluluğu ile ilgili kavramlardan oluşan öznel iyi oluşun bilişsel yönünü temsil etmektedir (Dost, 2007). Yaşam doyumu yüksek olan bireylerin daha olumlu sosyal ilişkilere sahip oldukları ve akademik başarılarından daha fazla memnun oldukları bildirilmiştir (Antaramian, 2017). Yaşam doyumu, her yaş grubunda olduğu gibi üniversite öğrencileri için de önemli bir konudur. Yüksek yaşam doyumuna sahip gençler daha az sosyal ve bireysel strese sahip olup daha olumlu ilişkiler yürütmektedirler (Malik, Nordin, Zakaria, & Sirun, 2013). Üniversite öğrencileri üzerinde yaşam doyumunu araştıran çalışmalarda; yaş, stres, beden sağlık durumu, annebaba tutumları, kişilik özellikleri, eğitimle ilgili değişkenlerin yaşam doyumu üzerinde etkili olduğu bildirilmektedir (Chow, 2005; Yetim, 2003). Yaşam doyumu yüksek olan öğrencilerin daha olumlu okul deneyimleri yaşadıkları, yaşam doyumu ve okul bağlamı faktörleri arasındaki bağlantı olabileceği düşünülmektedir (Malik et al., 2013).

Bu çalışmada, hemşirelik öğrencilerinin sosyal ve entelektüel aktiviteleri ile akademik başarı durumları ve yaşam doyumları arasındaki ilişkiyi incelemek amaçlanmıştır. Çalışmamız bulgularının bu konuda hem literatürü destekleyeceği hem de hemşirelik lisans eğitim sürecinde sosyal ve entelektüel aktivitelere katılımın öğrencinin akademik başarısı ve yaşam doyumu üzerindeki önemini ortaya koyacağını düşünmekteyiz. Bu çalışmanın amacına yönelik olarak oluşturulan araştırma soruları şunlardır:

1. Hemşirelik öğrencilerinin sosyal ve entelektüel aktiviteleri ile akademik başarı durumları arasındaki ilişki nasıldır?
2. Hemşirelik öğrencilerinin sosyal ve entelektüel aktiviteleri ile yaşam doyumları arasındaki ilişki nasıldır?
3. Hemşirelik öğrencilerinin akademik başarı durumları ve yaşam doyumları arasında ilişki var mıdır?

Araştırmanın Yeri ve Zamanı
Şubat-Mart 2018 tarihleri arasında Trakya Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü’nde yürütülmüştür.

Evren ve Örneklem
Araştırmanın evrenini hemşirelik bölümünde eğitim alan 545 öğrenci oluşturmakta olup, örneklem seçimine gidilmeden çalışmaya katılmaya gönüllü 455 öğrenci ile araştırma yürütülmüştür.

Veri Toplama Araçları
Veriler araştırmacılar tarafından literatür incelenerek hazırlanmış olan bir anket formu ve Yaşam Doyumu Ölçeği (YDÖ) kullanılarak toplanmıştır.

Anket Formu: Araştırmacılar tarafından literatür incelenerek oluşturulan anket formu; öğrencilerin kişisel özelliklerini içeren (cinsiyet, yaş, sınıf, mezun olunan lise, gelir durumu, anne eğitim durumu, baba eğitim durumu) yedi soru, genel not ortalamasına ilişkin bir soru, sosyal ve entelektüel aktiviteleri içeren (yabancı dil bilme ve konuşma, sosyal öğrenci topluluklarına üyelik, müzikle ilgilenme durumu, müzik aleti çalma durumu, sporla ilgilenme, dansla ilgilenme, resimle ilgilenme, el sanatlarıyla ilgilenme, fotoğrafçılıkla ilgilenme, kitap ve gazete okuma alışkanlığı, kitap fuarı- tiyatro- sinema-şiir dinletisine gitme ve kültürel gezilere katılma) 17 soru ve sosyal ilişkiler ( arkadaş ilişkilerini tanımlama, sosyal ilişkilerden memnuniyet durumu) ile ilgili özellikleri içeren iki soru olmak üzere toplam 27 sorudan oluşmaktadır (Ayyıldız et al., 2014; Dalli, 2014; Elmagd et al., 2015; Malik et al., 2013; Sarı & Kaya, 2016).

Yaşam Doyumu Ölçeği (YDÖ): Diener, Emmons, Larsen ve Griffin (1985) tarafından geliştirilen YDÖ’nün Türkçe geçerlilik ve güvenirliği Dağlı ve Baysal (2016) tarafından yapılmıştır. Geçerliliği ve güvenirliliği yapılan ölçek beşli Likert tipinde “hiç katılmıyorum (1), çok az katılıyorum (2), orta düzeyde katılıyorum (3), büyük oranda katılıyorum (4) ve tamamen katılıyorum (5)” olarak beş maddeden oluşmaktadır. Ölçekten alınacak en düşük puan beş, en yüksek puan 25 puandır ve puan arttıkça yaşam doyumu artmaktadır. Ölçeğin Cronbach alfa iç tutarlık kat sayısı 0.88 saptanmıştır (Dağlı & Baysal, 2016). Bu çalışma da Cronbach alfa iç tutarlık kat sayısı 0.87 olarak bulunmuştur.

Etik Onay
Trakya Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar etik kurulundan 2017/346 nolu etik onay alınmıştır. Çalışmanın öğrenciler üzerinde yürütülebilmesi için Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölüm Başkanlığı’ndan yazılı izin alınmıştır.

Verilerin Toplanması
Hemşirelik Bölümü 1., 2., 3. ve 4. sınıf öğrencilerin ders sonrası zaman dilimlerine denk gelecek şekilde, çalışmaya katılmayı kabul eden gönüllüler üzerinde araştırma yürütülmüştür. Öğrencilere çalışmanın amacı açıklandıktan sonra öğrenciler tarafından veri formunun doldurulması yaklaşık 15 dakika sürmüştür.

Verilerin Analizi
Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistiklerin yanı sıra Ki-Kare testi, Mann-Whitney U testi, Kruskal-Wallis testi ve Spearman Korelasyon analizi yöntemleri kullanılmıştır. Sonuçlar ortalama ± standart sapma ya da sayı (n) ve yüzde (%) olarak gösterilmiş olup p<0.05 değeri istatistiksel anlamlılık sınır değeri olarak kabul edilmiştir. Verilerin analizinde SPSS 20.0 paket programı kullanılmıştır.

Araştırmanın Sınırlılıkları
Bu çalışmanın sadece bir üniversitenin Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü öğrencileri üzerinde yürütülmüş olması araştırmanın sınırlılığıdır.

Büyütmek İçin Tıklayın

Tablo 1: Hemşirelik Öğrencilerinin Sosyo-Demografik Özellikleri (n=455)

Tablo 2’de hemşirelik öğrencilerinin akademik başarı durumları (genel not ortalamaları) ile sosyal ve entelektüel aktivitelerine ilişkin özelliklerinin dağılımı gösterilmiştir. Öğrencilerin %47.7’sinin genel not ortalaması 2.51-3.00 olup akademik başarı durumlarının orta düzeyde olduğu, %55.8’inin yabancı dil bildiği, %34.3’ünün yabancı dil konuştuğu, %20.2’sinin sosyal öğrenci topluluklarına üye olduğu, %74.1’inin arkadaş ilişkilerini iyi olarak tanımladığı, %71.6’sının sosyal ilişkilerden çok memnun olduğu, %39.1’inin müzikle ilgilendiği, %12.7’sinin müzik aleti çaldığı, %40’ının sporla, %14.5’inin dansla, %12.1’inin resimle, %9.2’sinin el sanatlarıyla, %13.2’sinin fotoğrafçılıkla ilgilendiği, %76.5’inin kitap ve %33.6’sının gazete okuma alışkanlığı olduğu, %62’sinin kitap fuarına, %47.7’sinin tiyatroya, %92.7’sinin sinemaya ve %15.6’sının şiir dinletisine gittiği ve %42’sinin kültürel gezilere katıldığı saptanmıştır.

Büyütmek İçin Tıklayın

Tablo 2: Hemşirelik Öğrencilerinin Akademik Başarı Durumları ile Sosyal ve Entelektüel Aktivitelerine İlişkin Özelliklerinin Dağılımı (n=455)

Tablo 3’te hemşirelik öğrencilerinin sosyal ve entelektüel aktiviteleri ile genel not ortalamalarının (akademik başarı durumlarının) karşılaştırma sonuçları verilmektedir. 2.51-3.00 (orta) ve 3.01-3.50 (iyi) not ortalamasına sahip öğrencilerin diğerlerine göre (0.00-2.00, 2.01-2.50,3.51-4.00) anlamlı olarak daha fazla yabancı dil bildiği (p=0.004) ve konuştuğu (p<0.001), kitap fuarına gittiği (p=0.011), ayda 1-2 kez sinemaya gittiği (p=0.045) ve kültürel gezilere katıldığı (p=0.003) saptanmıştır.

Büyütmek İçin Tıklayın

Tablo 3: Hemşirelik Öğrencilerinin Sosyal ve Entelektüel Aktiviteleri ile Genel Not Ortalamalarının Karşılaştırılması (n=455)

Tablo 4’te hemşirelik öğrencilerinin sosyal ve entelektüel aktiviteleri ile YDÖ puan ortalamalarının (yaşam doyum düzeylerinin) karşılaştırma sonuçları verilmektedir. Yabancı dil bilen (p=0.007), yabancı dil konuşan (p=0.002), arkadaş ilişkilerini iyi olarak tanımlayan (p<0.001), sosyal ilişkilerinden çok memnun olan (p<0.001), sporla ilgilenen (p<0.001), kitap okuma alışkanlığı (p<0.001) ve gazete okuma alışkanlığı olan (p=0.008), kültürel gezilere katılan (p<0.001) öğrencilerin YDÖ puan ortalamalarının daha yüksek olduğu ve yaşam doyum düzeylerinin daha iyi olduğu belirlenmiştir.

Büyütmek İçin Tıklayın

Tablo 4: Hemşirelik Öğrencilerinin Sosyal ve Entelektüel Aktiviteleri ile Yaşam Doyumu Ölçeği Puan Ortalamalarının Karşılaştırılması (n=455)

Tablo 5’te hemşirelik öğrencilerinin genel not ortalaması (akademik başarı durumu) ile YDÖ puan ortalamasının (yaşam doyum düzeyleri) karşılaştırma sonuçları verilmektedir. Tüm öğrencilerin YDÖ puan ortalaması 14.4±4.3 (min-max: 5.00-25.00) olarak belirlenmiştir. Öğrencilerin YDÖ puan ortalamaları ile genel not ortalamaları arasında anlamlı fark bulunmamıştır (p=0.055).

Büyütmek İçin Tıklayın

Tablo 5: Hemşirelik Öğrencilerinin Genel Not Ortalaması ile Yaşam Doyumu Ölçeği Puan Ortalamasının Karşılaştırılması (n=455)

Tablo 6’da hemşirelik öğrencilerinin genel not ortalaması (akademik başarı durumu) ile YDÖ puan ortalaması (yaşam doyum düzeyleri) arasındaki ilişki verilmektedir. YDÖ puan ortalamaları ile genel not ortalamaları arasında anlamlı ilişki bulunmamıştır (p=0.073).

Büyütmek İçin Tıklayın

Tablo 6: Hemşirelik Öğrencilerinin Genel Not Ortalaması ile YDÖ Puan Ortalaması Arasındaki İlişki (n=455)

Çalışmada orta ve iyi düzeyde genel not ortalamasına sahip öğrencilerin diğerlerine göre anlamlı olarak daha fazla kitap fuarına gittiği, ayda 1-2 kez sinemaya gittiği ve kültürel gezilere katıldığı saptanmıştır. Benzer şekilde Sarı ve Kaya (2016) çalışmasında, üniversite öğrencilerinde serbest zaman tatmini ile genel not ortalaması arasında pozitif yönde anlamlı ilişkili olduğunu bildirmiştir. Freeman (2017) ders dışı yapılan sosyal aktiviteler ile akademik başarı arasındaki ilişkiyi incelediği çalışmasında, ders dışı yapılan sosyal aktiviteler ile akademik başarı arasında hafif güçlü pozitif yönde anlamlı ilişkili olduğunu bildirmiştir. Elmagd ve ark. (2015) tıp ve sağlık bilimleri öğrencilerinin fiziksel aktivite akademik başarıları arasındaki ilişkiyi incelediği çalışmasında, fiziksel aktivite (yürüyüş, dans, koşu) yapan öğrencilerin diğerlerine göre daha yüksek akademik başarıya sahip olduğunu belirlemiştir. Craft (2012) öğrencilerin ders dışında katıldıkları aktiviteler ile akademik başarıları arasındaki ilişkiyi incelediği çalışmasında, müzik, spor ve okul etkinlik kulüplerine katılan öğrencilerin diğerlerine göre daha yüksek akademik başarıya sahip olduğunu belirlemiştir. Bulgularımızın aksine Shamsudin, Ismail, Al-Mamun ve Nordin (2014), üniversite öğrencilerinin müfredat dışı etkinliklerinin akademik başarılarına etkisini inceledikleri çalışmasında, müfredat dışı etkinliklere katılma ile akademik başarı arasında anlamlı bir ilişki olmadığını saptamıştır. Üniversite eğitim sürecinde sosyal ve entelektüel aktivitelere katılım gösteren öğrencilerin akademik başarılarının daha iyi olduğu görülmektedir. Böylece serbest zamanlarından elde ettikleri tatminde daha yüksek olup akademik başarıları da olumlu yönde etkilenmektedir.

Geleceğin sağlık profesyonel adayları olan hemşirelik öğrencilerinin eğitimleri sürecinde yaşam doyumlarının iyi düzeyde olması önemlidir. Bu çalışmada öğrencilerin yaşam doyumları iyi düzeyde olup yaşam doyum düzeyleri ve akademik başarı durumları arasında anlamlı ilişki ve fark bulunmamıştır. Çalışmamızla benzer şekilde Elkin (2017), akademik başarı durumu orta düzeyde olan sağlık bilimleri yüksekokulu öğrencilerinin yaşam doyumu puan ortalamalarının yüksek bulunduğunu, fakat akademik başarı ile yaşam doyumu arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki olmadığını bildirmiştir. Güler ve Emeç (2006) çalışmalarında, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi öğrencilerinde yaşam memnuniyeti ile genel not ortalamaları arasında anlamlı ilişki olduğunu belirlemişlerdir. Yaşam memnuniyeti arttıkça öğrencilerin not ortalamaları da artış göstermektedir. Dil ve Bulantekin (2011), hemşirelik öğrencilerinin okul yıllarından doyum almalarının, yüksek akademik başarıya sahip olmalarının, kişisel ve mesleki başarılarına etki edebileceğini belirlemiştir. Antaramian (2017), öğrencilerin akademik başarıları ile yaşam doyumunu incelediği çalışmasında, yaşam doyumu yüksek olan öğrencilerin akademik başarılarının da yüksek olduğunu belirlemiştir. Dalli (2014) üniversite öğrencilerinin akademik başarı düzeyleri, zaman yönetimi ve akademik yaşam doyumunu incelediği çalışmasında, yaşam doyumu yüksek olan öğrencilerin akademik başarılarının da yüksek olduğunu belirlemiştir. Chow (2005), Kanadalı üniversite öğrencileri üzerinde yaptığı çalışmada, not ortalaması yüksek olanların daha yüksek bir yaşam doyumu gösterdiklerini saptamıştır. Malik ve ark. (2013) çalışmasında, yaşam doyumu ile akademik başarı arasında ilişki saptamamıştır. Yaşam doyumu yüksek olan öğrencilerin akademik başarılarının da arttığını gösteren çalışmalar bulunmaktadır. Burada öğrencilerin farklı bölümlerde eğitim almalarının ve/veya farklı değişkenlere sahip olmalarının etkili olabileceği düşünülmektedir. Bu çalışmanın bulgusuna göre hemşirelik öğrencileri yönünden baktığımızda; akademik başarı ile yaşam doyumnun doğrudan ilişkili olmadığı, hemşirelik öğrencilerinin de mesleği sevmelerinin, geleceğe yönelik kaygılarının az olmasının akademik başarı ve yaşam doyum düzeyi üzerinde olumlu etkili olacağı söylenebilir.

Çalışmada arkadaş ilişkilerini iyi olarak tanımlayan, sosyal ilişkilerinden çok memnun olan, sporla ilgilenen ve kültürel gezilere katılan öğrencilerin yaşam doyum düzeylerinin daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Dost (2007) çalışmasında, yalnızlık düzeyi düşük olan üniversite öğrencilerinin yaşam doyumlarının, yalnızlık düzeyi yüksek olan üniversite öğrencilerinden anlamlı olarak daha yüksek olduğunu bildirmiştir. Elkin (2017) çalışmasında, arkadaş ilişkileri iyi olan öğrencilerin yaşam doyumlarının da iyi olduğunu belirlemiştir. Chow (2005) çalışmasında, başkaları ile ilişkilerinden daha fazla doyum sağlayan öğrencilerin daha yüksek yaşam doyumuna sahip olduğunu belirlemiştir. Kim, Kim ve Han (2018) çalışmalarında, fiziksel aktivitelere ve kültürel etkinliklere katılan, aile ve arkadaşlarından sosyal destek alan kişilerin daha yüksek yaşam doyumuna sahip olduğunu bildirmiştir. Bu çalışmadan ve literatür çalışmalarından elde edilen bulgular özellikle üniversite sürecinde yaşanan olumlu arkadaşlık ilişkilerinin yaşam doyum düzeyini artırdığını göstermektedir. Üniversite sürecinde spor ile ilgilenmek ve kültürel gezilere katılmak sosyalleşmeyi artırarak, beraberinde olumlu arkadaş ilişkilerini getirmektedir. Sosyalleşmek öğrencilerin yaşam doyumlarını artırmaktadır. Hemşirelik eğitim sürecinde öğrencilerin sosyalleşmelerini sağlayacak aktivitelere katılımları için serbest zaman dilimi oluşturulmasının faydalı olacağı düşünülmektedir.

Elde edilen sonuçlar doğrultusunda önerilerimiz şunlardır:

• Geleceğin sağlık profesyoneli ve disiplinli bir meslek adayı olan hemşirelik öğrencilerinin yoğun ders programları sürecinde aldıkları eğitimleri sadece akademik başarıyı artırmak odaklı olmamalıdır.

• Üniversiteler tarafından sosyal ve entelektüel aktivite imkanları artırılmalı ve hemşirelik öğrencilerinin katılımını teşvik edici tanıtımlar yapılmalıdır.

• Hemşirelik eğitim programında öğrencilerin sosyal ve entelektüel aktivitelere katılımını artırmak için serbest zaman dilimi oluşturulmalıdır.

• Hemşirelik öğrencilerinin eğitimleri sürecinde, sosyal ve entelektüel aktivitelere katılmalarının yaşam doyumlarını artırarak, gelecek meslek yaşamlarında sosyal ve entelektüel açıdan daha aktif bir yaşam sürdürmelerini sağlayacağı düşünülmektedir.

1) Akgeyik, T. (2007). Pozitif kurumsal kültürü geliştirmede işyerinde sosyal aktivite uygulamaları. İktisat Fakültesi Mecmuası, 56(2), 55-94.

2) Antaramian, S. (2017). The importance of very high life satisfaction for students’ academic success. Cogent Education, 4(1)1307622, 1-10. doi: 10.1080/2331186X.2017.1307622

3) Ayyıldız, T., Şener, D. K., Veren, F., Kulakçı, H., Akkan, F., Ada, A., Aldoğan, A., Yeral, K., Emek, A., Tetik, D., & Dinç, G. (2014). Hemşirelik öğrencilerinin akademik başarılarını etkileyen faktörler. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(3), 222-228.

4) Chow, H. P. H. (2005). Life satisfaction among university students in a Canadian prairie city: A multivariate analysis. Social Indicators Research, 70, 139-150.

5) Craft, S. W. (2012). The impact of extracurricular activities on student achievement at the high school level (Unpublished doctoral dissertation). The University of Southern Mississippi. (UMI No. 3514737). Retrieved from https://aquila.usm.edu/ dissertations/543

6) Dağlı, A., & Baysal, N. (2016). Yaşam doyumu ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(59), 1250-1263.

7) Dalli, M. (2014). The university student’ time management skills in terms of their academic life satisfaction and academic achievement levels. Educational Research and Reviews, 9(20), 1090-1096.

8) Diener, E., Emmons, R. A., Larsen, R. J., & Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment, 49(1), 71-75.

9) Dil, S., & Bulantekin, Ö. (2011). Hemşirelik öğrencilerinde akademik başarı düzeyi ile aile işlevselliği ve kontrol odağı arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 2(1), 17-24.

10) Dost, M. T. (2007). Üniversite öğrencilerinin yaşam doyumunun bazı değişkenlere göre incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 132-143.

11) Elkin, N. (2017). Bir vakıf üniversitesinin sağlık bilimleri yüksekokulu öğrencilerinin genel yaşam doyumu düzeyleri ve ilişkili faktörler. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2, 123-141.

12) Elmagd, M. A., Mossa, A. H., Sami, M. M., El-Marsafawy, T. S., Jadan, O. A., & Mudawi, M. S. E. (2015). The impact of physical activity on the academic performance among medical and health sciences students: A cross sectional study from RAKMHSU -Ras Alkhaimah-UAE. International Journal of Physical Education, Sports and Health, 2(1): 92-95.

13) Erdoğan, S., Şanlı, H. S., & Bekir, H. Ş. (2005). Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi öğrencilerinin üniversite yaşamına uyum durumları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(2), 479-496.

14) Freeman, R. (2017). The relationship between extracurricular activities and academic achievement (Unpublished Doktoral Dissertation). National Louis University. Retrieved from https://digitalcommons.nl.edu/diss/245

15) Güler, B. K., & Emeç, H. (2006). Yaşam memnuniyeti ve akademik başarıda iyimserlik etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(2), 129-149.

16) Kim, J., Kim, M., & Han, A. (2018). Exploring the relationship between types of leisure activities and life satisfaction, health perception, and social support among Korean individuals with physical disabilities. American Journal of Health Behavior, 42(4), 34-44.

17) Malik, M., Nordin, N., Zakaria, A., & Sirun, N. (2013). An exploratory study on the relationship between life satisfaction and academic performance among undergraduate students of UiTM, Shah Alam. Procedia - Social and Behavioral Science, 90, 334-339.

18) Sarı, İ., & Kaya, E. (2016). Serbest zamanı tatmini okul başarısını artırır mı? Üniversite öğrencilerinin serbest zaman tatmini ve genel not ortalaması arasındaki ilişkinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 3(2), 11-17.

19) Shamsudin, S., Ismail, S. F., Al-Mamun, A., & Nordin, S. K. B. S. (2014). Examining the effect of extracurricular activities on academic achievements among the public university students in Malaysia. Asian Social Science, 10(9), 171-177.

20) Usal, A. (1981). Çağdaş bunalım/turizm. Ege Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 1(1-2), 13-19.

21) Yetim, U. (2003). The impacts of individualism/collectivism, selfesteem, and feeling of mastery on life satisfaction among the Turkish university students and academicians. Social Indicators Research, 61, 297-317.