|
2020, Cilt 10, Sayı 3, Sayfa(lar) 524-530 |
|
DOI: 10.5961/jhes.2020.412 |
Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumları: Hacettepe Üniversitesi Örneği |
Muhammet İbrahim AKYÜREK |
Etimesgut Bilim ve Sanat Merkezi,̇ Ankara, Türkiye |
Anahtar Kelimeler: Öğretmen adayı, Öğretmenlik mesleği, Tutum |
|
Bu araştırmanın amacı, öğretmen adaylarının algılarına göre öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarını belirlemektir. Bu araştırma,
öğretmen adaylarının algılarına göre öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarını belirlemeye yönelik kesitsel tarama modeli biçimindedir.
Araştırmanın örneklemini, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nde öğrenimlerini sürdüren toplam 489 öğrenci oluşturmaktadır.
Çalışmada öğretmen adaylarının algılarına göre öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarını belirlemek amacıyla Tanel, Şengören ve Tanel
(2007) geliştirilen “Öğretmenlik mesleğine bakış açısı tutum ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmada kullanılan ölçme aracı, 2019-2020 öğretim
yılı Mart ayı içerisinde, öğretmen adaylarına araştırmacı tarafından gerekli ön açıklama yapılmak suretiyle uygulanarak veriler toplanmıştır.
Öğretmenlik mesleğine ilişkin tutuma yönelik algıların “kararsızım” düzeyinde olduğu görülmüştür. Öğretmenlik mesleğine ilişkin
tutuma yönelik algılar arasında sınıf değişkenine göre anlamlı bir fark olduğu bulunmuştur. Öğretmenlik mesleğine ilişkin tutuma yönelik
algılar cinsiyet, yetiştiği mekân ve ekonomik durum değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermemiştir. Öğretmenlik mesleğine ilişkin
tutumun olumlu olmasını sağlamak amacıyla öğretmenlik meslek seçiminin etkin bir rehberlikle daha bilinçli seçimi sağlanabilir. |
Başa Dön
Öz
Giriş
Materyal ve Metod
Bulgular
Tartışma
Kaynaklar
|
|
Mesleğe ilişkin olumlu tutum geliştirmek, meslek seçimi ve
tercihleri için önemlidir. Bireyin seçme özgürlüğünü gerçek tercihler
yaparak kullanabilmesi için ne istediğini, ayrıca fiziksel,
zihinsel ve ekonomik olanaklara ne derece sahip olduğunu ve
hayatta hangi durumları neden istediğini fark etmesi ve bilmesi
gerekir. Bunun yanı sıra, gerçek bir seçim ve olumlu bir tutum
geliştirmek için var olan seçenekler, gerekli nitelik ve sağladığı
şartlar bağlamında da değerlendirilmelidir. Yetenek ve ilgilerin
tanımlanarak ölçülmesi, ihtiyaçların/isteklerin arka planındaki
faktörlerin belirlenmesi hususunda rehberlik ve psikolojik
danışma bilim dalının verileri zenginleşmekte ve kişiye yönelik
bilgimiz artmaktadır. Çağdaş eğitim paradigmaları, kişinin
meslek tercihi sırasında ihtiyaç ile ilgilerini fark edebilmesini,
bu durumları karşılayabilecek meslekleri belirleyerek en uygun
olanı tercih edebilmesini ve mesleğe yönelik olumlu bir tutum
geliştirilmesini vurgulamaktadır. Kişinin mesleğinin yapısına
uygun olmaması; mesleğin benlik algısına uymayacağı, benlik
algısına uygun olmayan bir meslekte başarılı olamayacağı,
başarılı olması için çaba harcamayacağı ve sonuçta mutsuz olacağı
anlamına gelmektedir (Bozdoğan, Aydın ve Yıldırım, 2007).
Meslek seçiminin ve mesleğe ilişkin tutumun başarı/mutluluk
için gerekli ve önemli olduğu bir meslek de öğretmenliktir.
Bir eğitim sisteminin genelde toplumlarda üç unsur üzerine
kurulmuş olduğu ifade edilebilir. Bunlar; öğretme, öğrenci ile
eğitim programları şeklinde belirtilebilir. Eğitimin etkili olup,
amaçlarını maksimum düzeyde gerçekleştirebilmesi için bu
unsurlar arasında bir uyum olmalıdır. Bir unsurun gerekli özelliklerden
yoksun olması, eğitim sürecine doğrudan etkide bulunur.
Fakat üç unsur arasında yer alan öğretmenin, öğrenci ile
eğitim programlarını etki gücünün diğerlerinden fazla olduğu
ifade edilebilir (Katkat ve Mızrak, 2003). Bu sebeple öğretmen
adayları, mesleklerini daha etkin/başarılı bir biçimde yapabilmek
için meslek formasyonu ile mesleki alan bilgisi bakımından
yeterli, mesleki olumlu tutum geliştirmiş kişiler olarak yetiştirilmelidir
(Durmuşoğlu, Yanık ve Akkoyunlu, 2009). Öğretmen
yetiştiren kurum ve kuruluşların öğretmen adaylarının mesleğe
ilişkin olumlu tutumlar geliştirmesini sağlayacak uygulamalara
gereksinim duyulduğu ifade edilebilir. Pek çok araştırma, öğretmenlerin
mesleklerine ilişkin tutumlarının olumlu olmasının
iş doyumuna önemli bir etkide bulunduğunu göstermektedir
(Tanrıöğen, 1997).
Eğitimde etkililik ve verimliliği etkileyen en önemli unsurlardan
biri öğretmendir. Toplumsal değerlerin korunması, devam ettirilmesi
ve güncel birtakım değerlerin kazandırılması sürecinde
öğretmen en önemli etmendir. Pek çok çalışmada, ders öğretmeninin
olumlu tutumunun öğrenci başarısını etkileyen önemli
bir unsur olduğu vurgulanmıştır (Tezel, Gençten ve Abacı, 2001;
Uz ve Eryılmaz, 1999; Üstüner ve Sancar, 1999 ).
Bilmek ile bu bildiklerini öğretmek, öğretmende olması gerekli
temel niteliklerdendir. Konuya hâkim olarak öğrencilerine en
uygun yöntemle aktarabilmek ve yeniliklere açık olmak önemli
özellikler arasında bulunmaktadır. Öğrencilere esnek davranabilme,
planlı ve programlı çalışma, öğrencilere objektif ve adil
davranabilme, sınıf düzenini sağlayabilme, zengin ve güzel bir dile sahip olabilme, öğrencilerin kişisel özelliklerini göz önünde
bulundurabilme, öğrencilere dostça ve sıcak davranabilme
öğretmende olması gerekli temel niteliklerdir. Çocukluk/gençlik
çağlarında çok önemli bir yetişkin modeli olan öğretmenin,
sınıfta öğrettiklerine ek olarak genel davranış ve tutumları da
öğrenci üzerinde etkilidir (Oktay, 1991).
Ahmad, Said, Zeb, Sihatullaj ve Rehman (2013), öğretmenlik
mesleğine yönelik daha olumlu tutumlara sahip öğretmenlerin
öğretme ve öğrenme süreçlerinde daha başarılı olduklarını ve
akademik etkinliklere istekli bir şekilde katılım gösterdiklerini
ifade etmişlerdir. Bu bağlamda öğretmen adaylarına verilen
eğitim, onların öğretmenlik mesleğine ilişkin olumlu tutum
geliştirmelerine aracılık edebilmelidir (Johnson and Howell,
2005). Eğitim Fakülteleri’nde okuyarak geleceğin öğretmenleri
olacak öğrencilerin öğretmenlik mesleğine ilgi duyup sevebilmeleri,
mesleklerini başarıyla yerine getirmeleri için bir ön
şarttır. Öğretmenlerin mesleğe ilişkin tutumları, öğretmenliğin
yürütülmesinde büyük öneme sahiptir (Erdem ve Anılan, 2000).
Öğretmen olacakların/olmak isteyenlerin veya öğretmen adaylarının
öncelikli olarak öğretmenlik mesleğini sevebilmelerine
ilişkin inançları önem arz etmektedir. Bu sevme inancı beraberinde
mesleğe karşı olumlu tutumu getirebilecektir. Olumlu
tutum da öğretmenliğin etkili ve verimli bir biçimde sürdürülmesini
sağlayabilecektir. Böylece eğitimde başarının en önemli
kilidi açılmış olabilecektir. Ayrıca alanyazın incelendiğinde,
özellikle farklı branşlardaki, öğretmen adaylarının karşılaştırmalı
olarak öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının incelendiği
yeterli sayıda araştırma bulunmamaktadır. Bu nedenle,
özellikle farklı branşlardaki, öğretmen adaylarının algılarına
göre öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının incelenmesi,
öğretmenlik mesleğinin daha nitelikli yapılabilmesi için önemlidir.
Ayrıca bu inceleme, başta Millî Eğitim Bakanlığı (MEB)
olmak üzere üniversitelerde öğretmen yetiştiren programlara
ve eğitim alanı uzmanlarına/alanyazınına rehberlik edebilir. Bu
bağlamda bu araştırmanın amacı, öğretmen adaylarının algılarına
göre öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarını belirlemektir.
Bu doğrultuda belirlenen alt problemler şunlardır:
1. Öğretmen adaylarının algılarına göre öğretmenlik mesleğine
ilişkin tutumları ne düzeydedir?
2. Öğretmen adaylarının algılarına göre öğretmenlik mesleğine
ilişkin tutumları bazı demografik değişkenler (cinsiyet,
sınıf, bölüm, yetiştiği mekân, ekonomik durum) bağlamında
farklılık göstermekte midir? |
Başa Dön
Öz
Giriş
Materyal ve Metod
Bulgular
Tartışma
Kaynaklar
|
|
Araştırmanın Modeli
Bu araştırma, öğretmen adaylarının algılarına göre öğretmenlik
mesleğine ilişkin tutumlarını belirlemeye yönelik kesitsel tarama
modeli biçimindedir. Tarama modelinde, araştırmadaki kişi
ya da konular bulunduğu koşullar içinde olduğu şekilde betimlenmeye
çalışılır (Karasar, 2015). Kesitsel tarama modelinde,
betimlenecek değişkenler (tutum gibi) bir seferde ölçülür. Bu
amaçla, öğretmen adaylarının algılarına göre öğretmenlik mesleğine
ilişkin tutumları bazı demografik değişkenler (cinsiyet,
sınıf, bölüm, yetiştiği mekân, ekonomik durum) bağlamında
belirlenmeye çalışılmıştır.
Evren ve Örneklem
Araştırmanın evrenini, 2019-2020 öğretim yılında Hacettepe
Üniversitesi Eğitim Fakültesi “lisans öğrencileri (öğretmen
adayları)” oluşturmaktadır. Hacettepe Üniversitesi Eğitim
Fakültesi Stratejik Planı (2017/2021)’na göre, araştırma evrenindeki
toplam öğrenci sayısı 3915’tir (Hacettepe Üniversitesi
Eğitim Fakültesi, 2020).
Araştırmanın örneklemini, Hacettepe Üniversitesi Eğitim
Fakültesi’nde öğrenimlerini sürdüren toplam 489 öğrenci oluşturmaktadır.
Öğrencilerin örnekleme alınması, seçkisiz örnekleme
yöntemleri arasında yer alan basit seçkisiz örnekleme
ile gerçekleştirilmiştir. Seçkisizlik, örneklemede temel alınan
birimlerin örneklem için seçilme ihtimallerinin eşit olmasını ifade
eder (Büyüköztürk, Çakmak, Akgün, Karadeniz ve Demirel,
2012).
Tablo 1’de, demografik değişkenlere (cinsiyet, sınıf, bölüm,
yetiştiği mekân, ekonomik durum) ilişkin betimsel istatistiklere
yer verilmiştir.
Tablo incelendiğinde; cinsiyet değişkenine göre oran olarak kızların
%89.6 ile, erkeklere göre daha fazla olduğu görülmektedir.
Sınıf değişkenine göre en fazla orana sahip grubu %44.2 ile
1.sınıf, en az orana sahip grubu ise %9.8 ile 2.sınıf grubundaki
öğretmen adayları oluşturmaktadır. Bölüm değişkenine göre
en fazla orana sahip grubu %68.1 ile Okul öncesi öğretmenliği,
en az orana sahip grubu ise %7.4 ile Türkçe öğretmenliği grubundaki
öğretmen adayları oluşturmaktadır. Yetiştiği mekân
değişkenine göre oran olarak il merkezinde yaşayanların %89.6
ile, ilçede yaşayanlara göre daha fazla olduğu görülmektedir.
Ekonomik durum değişkenine göre en fazla orana sahip grubu
%85.9 ile orta, en az orana sahip grubu ise %6.7 ile yüksek
gruptaki öğretmen adayları oluşturmaktadır.
Veri Toplama Araçları
Çalışmada öğretmen adaylarının algılarına göre öğretmenlik
mesleğine ilişkin tutumlarını belirlemek amacıyla Tanel, Şengören
ve Tanel (2007) geliştirilen “Öğretmenlik mesleğine bakış
açısı tutum ölçeği” kullanılmıştır. Bu ölçeğin tercih edilmesinin
nedeni, öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumların belirlenmesine
yönelik en güncel ölçek olmasıdır. Ölçek 5’li Likert tipindedir.
Ölçeğin orijinali 17 madde biçiminde tek boyut olarak hazırlanmıştır.
Ölçeğin Cronbach Alfa güvenirlik katsayısı 0.87 olarak
bulunmuştur. Hesaplanan güvenirlik katsayısının .70 ile daha
yüksek bir değerde olması test puanlarının güvenirliği bağlamında
genel anlamda yeterlidir (Büyüköztürk, 2013).
Ölçekte yer alan maddeler için yanıtlanan seçenekler ve puan
aralıkları Tablo 2’de gösterilmiştir.
 Büyütmek İçin Tıklayın |
Tablo 2: Öğretmenlik Mesleğine Bakış Açısı Tutum Ölçeği
Maddelerine Yönelik Seçenekler ve Puan Aralıkları |
Verilerin Toplanması ve Analizi
Araştırma yapmak amacıyla hazırlanan veri toplama aracının
uygulanabilmesi için birtakım gerekli izinler alınmıştır. Araştırmada
kullanılan ölçme aracı, 2019-2020 öğretim yılı Mart ayı
içerisinde, öğretmen adaylarına araştırmacı tarafından gerekli
ön açıklama yapılmak suretiyle uygulanarak veriler toplanmıştır.
Kullanılacak istatistiki analiz türlerinin belirlenmesi için öncelikle
verilerin normal dağılım gösterip göstermediği incelenmiştir.
Büyük gruplar üzerinden toplanan verilerin, normal dağılıma
yakın olduğu kabul edilerek parametrik istatistikler seçilebilir.
Dağılımın normal dağılımdan aşırı sapma göstermediği biçiminde
bir varsayımı ileri sürebilmek için genellikle örneklem
büyüklüğü 30 ile daha büyük olarak gösterilmektedir. Ancak
sosyal bilimlerde birçok çalışma, özellikle de deneysel çalışmalar,
daha küçük gruplar üzerinde gerçekleştirilmektedir.
Alanyazında, alt grupların her birinin büyüklüğünün 15 ile daha
yüksek olması hâlinde parametrik bir istatistiğin kullanılmasının,
analizde hesaplanacak “p” anlamlılık düzeyinde önemli bir
sapmaya neden olmadığına dair incelemelere rastlanmaktadır
(Büyüköztürk, 2013). Bu bağlamda, araştırmanın alt problemlerinin
sınanması için parametrik test teknikleri seçilmiştir. Bu
kapsamda verilerin çözümlenmesi doğrultusunda, öncelikle
frekans ve yüzde analizleri yapılmıştır. Ayrıca iki alt kategorili
değişkenlerde bağımsız örneklemler için t-testi; üç ya da daha
fazla alt kategorili değişkenlerde ise ANOVA (tek yönlü varyans
analizi) uygulanmıştır. ANOVA sonucunda, grup ortalamaları
arasındaki anlamlı farklılıkların hangi gruplar arasında olduğunu
belirlemek için Scheffe çoklu karşılaştırma testi kullanılmıştır. |
Başa Dön
Öz
Giriş
Materyal ve Metod
Bulgular
Tartışma
Kaynaklar
|
|
Araştırmanın birinci alt problemi kapsamında; öğretmen adaylarının
algılarına göre öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları
incelenmiştir. Tablo 3’te, öğretmen adaylarının algılarına göre
öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarına yönelik betimsel
istatistiklere yer verilmiştir.
Tablo incelendiğinde; öğretmenlik mesleğine ilişkin tutuma
yönelik algıların “kararsızım” düzeyinde (͞x=3.20) olduğu
görülmektedir.
Araştırmanın ikinci alt problemi kapsamında; öğretmen adaylarının
algılarına göre öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları bazı
demografik değişkenler (cinsiyet, sınıf, bölüm, yetiştiği mekân,
ekonomik durum) bağlamında incelenmiştir. Cinsiyet değişkeni
bağlamında, öğretmen adaylarının algılarına göre öğretmenlik
mesleğine ilişkin tutumlarına yönelik t-testi sonuçlarına Tablo
4’de yer verilmiştir.
 Büyütmek İçin Tıklayın |
Tablo 4: Cinsiyet Değişkeni Bağlamında, Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutuma Yönelik T-Testi Sonuçları |
Tablo incelendiğinde; öğretmenlik mesleğine ilişkin tutuma
yönelik algılar cinsiyet değişkenine göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir,
t (487) = .34, p > .05 . Bu bulgu, öğretmenlik
mesleğine ilişkin tutum ile cinsiyet arasında anlamlı bir ilişki
olmadığı şeklinde de yorumlanabilir.
Sınıf değişkeni bağlamında, öğretmen adaylarının algılarına
göre öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarına yönelik ANOVA
sonuçlarına Tablo 5’de yer verilmiştir.
 Büyütmek İçin Tıklayın |
Tablo 5: Sınıf Değişkeni Bağlamında, Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutuma Yönelik ANOVA Sonuçları |
Tablodaki analiz sonuçları; öğretmenlik mesleğine ilişkin tutuma
yönelik algılar arasında sınıf değişkenine göre anlamlı bir
fark olduğunu göstermektedir, F = 7.81, p<.05. Başka bir deyişle,
öğretmenlik mesleğine ilişkin tutuma yönelik algılar, sınıf
değişkenine bağlı olarak anlamlı bir biçimde değişmektedir.
Sınıflar arası farkların hangi gruplar arasında olduğunu bulmak
amacıyla yapılan Scheffe testinin sonuçlarına göre; 1. sınıf (͞x
= 3.23-kararsızım düzeyinde) ve 4.sınıf (͞x = 3.22-kararsızım
düzeyinde) gruplarındaki öğretmen adaylarının, öğretmenlik
mesleğine ilişkin tutumlarına yönelik algılarının 3. sınıf (͞x =
3.11-kararsızım düzeyinde) grubundaki öğretmen adaylarından
daha yüksek olduğu belirlenmiştir.
Bölüm değişkeni bağlamında, öğretmen adaylarının algılarına
göre öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarına yönelik ANOVA
sonuçlarına Tablo 6’da yer verilmiştir.
 Büyütmek İçin Tıklayın |
Tablo 6: Bölüm Değişkeni Bağlamında, Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutuma Yönelik ANOVA Sonuçları |
Tablodaki analiz sonuçları; öğretmenlik mesleğine ilişkin tutuma
yönelik algılar arasında bölüm değişkenine göre anlamlı bir
fark olduğunu göstermektedir, F = 3.66, p<.05. Başka bir deyişle,
öğretmenlik mesleğine ilişkin tutuma yönelik algılar, bölüm
değişkenine bağlı olarak anlamlı bir biçimde değişmektedir.
Bölümler arası farkların hangi gruplar arasında olduğunu bulmak
amacıyla yapılan Scheffe testinin sonuçlarına göre; Sınıf öğretmenliği (͞x = 3.24-kararsızım düzeyinde) grubundaki öğretmen
adaylarının, öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarına
yönelik algılarının Okul öncesi öğretmenliği (͞x = 3.19-kararsızım
düzeyinde) grubundaki öğretmen adaylarından daha yüksek
olduğu belirlenmiştir.
Yetiştiği mekân değişkeni bağlamında, öğretmen adaylarının
algılarına göre öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarına yönelik
t-testi sonuçlarına Tablo 7’de yer verilmiştir.
 Büyütmek İçin Tıklayın |
Tablo 7: Yetiştiği Mekân Değişkeni Bağlamında, Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutuma Yönelik T-Testi Sonuçları |
Tablo incelendiğinde; öğretmenlik mesleğine ilişkin tutuma
yönelik algılar yetiştiği mekân değişkenine göre anlamlı bir
farklılık göstermemektedir, t(487) = .55, p > .05. Bu bulgu,
öğretmenlik mesleğine ilişkin tutum ile yetiştiği mekân arasında
anlamlı bir ilişki olmadığı şeklinde de yorumlanabilir.
Ekonomik durum değişkeni bağlamında, öğretmen adaylarının
algılarına göre öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarına yönelik
ANOVA sonuçlarına Tablo 8’de yer verilmiştir.
 Büyütmek İçin Tıklayın |
Tablo 8: Ekonomik Durum Değişkeni Bağlamında, Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutuma Yönelik ANOVA Sonuçları |
Tablodaki analiz sonuçları; öğretmenlik mesleğine ilişkin tutuma
yönelik algılar arasında ekonomik durum değişkenine göre
anlamlı bir fark olmadığını göstermektedir, F = 1.00, p > .05.
Başka bir deyişle, öğretmenlik mesleğine ilişkin tutuma yönelik
algılar, ekonomik durum değişkenine bağlı olarak anlamlı bir
biçimde değişmemektedir. |
Başa Dön
Öz
Giriş
Materyal ve Metod
Bulgular
Tartışma
Kaynaklar
|
|
Araştırmanın birinci alt problemi kapsamında; öğretmen adaylarının
algılarına göre öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları
incelenmiştir. Öğretmenlik mesleğine ilişkin tutuma yönelik
algıların “kararsızım” düzeyinde olduğu görülmüştür. Öğretmen
adaylarının öğretmenlik mesleğine karşı orta seviyede olumlu bir tutuma sahip oldukları ifade edilebilir. Bu durum,
mesleğin bilinçli ve bir ideal uğruna seçilmemesinden kaynaklanabilir.
Araştırma bulgusu; Nakip ve Özcan (2016), Ömür ve
Nartgün (2013), Tanel, Şengören ve Tanel (2007) tarafından
yapılan araştırma bulgularıyla benzerlik göstermektedir. Ayrıca
araştırma bulgusu; Deniz (2020) tarafından yapılan araştırma
bulgularıyla örtüşmemektedir. Deniz (2020) tarafından yapılan
araştırmada, öğretmenlik mesleğine ilişkin tutum çok düşük
düzeyde bulunmuştur. Bu durum, araştırmalardaki örneklem
grupları arasındaki farklılıklardan kaynaklanabilir.
Araştırmanın ikinci alt problemi kapsamında; öğretmen adaylarının
algılarına göre öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları bazı
demografik değişkenler (cinsiyet, sınıf, bölüm, yetiştiği mekân,
ekonomik durum) bağlamında incelenmiştir. Öğretmenlik mesleğine
ilişkin tutuma yönelik algılar cinsiyet değişkenine göre
anlamlı bir farklılık göstermemiştir. Araştırma bulgusu; Bulut
(2009), Deniz (2020), Doğan Genç (2016), Tanel, Şengören ve
Tanel (2007) tarafından yapılana araştırma bulgularıyla benzerlik
göstermektedir. Ayrıca araştırma bulgusu; Bozdoğan, Aydın
ve Yıldırım (2007), Gökçe ve Sezer (2012), Üstüner, Demirtaş
ve Cömert (2009), Yıldız (2019) tarafından yapılan araştırma
bulgularıyla örtüşmemektedir. Bozdoğan, Aydın ve Yıldırım
(2007), Gökçe ve Sezer (2012), Yıldız (2019) tarafından yapılan
araştırmalarda, kızların lehine bir sonuç bulunmuştur. Üstüner,
Demirtaş ve Cömert (2009) tarafından yapılan araştırmada,
cinsiyete göre anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Bu durum,
araştırmalardaki örneklem grupları arasındaki farklılıklardan
kaynaklanabilir.
Öğretmenlik mesleğine ilişkin tutuma yönelik algılar arasında
sınıf değişkenine göre anlamlı bir fark olduğu bulunmuştur. 1.sınıf (kararsızım düzeyinde) ve 4.sınıf (kararsızım düzeyinde)
gruplarındaki öğretmen adaylarının, öğretmenlik mesleğine
ilişkin tutumlarına yönelik algılarının 3.sınıf (kararsızım düzeyinde)
grubundaki öğretmen adaylarından daha yüksek olduğu
belirlenmiştir. Bu durum, öğrenimin başında olmanın (1.sınıflar
için) ve mesleğe atılım için son seneyi geçirmiş olmanın (4.sınıflar
için) vermiş olduğu daha fazla heyecandan kaynaklanabilir.
Araştırma bulgusu; Çiçek Sağlam (2008), Tanel, Şengören ve
Tanel (2007) tarafından yapılan araştırma bulgularıyla benzerlik
göstermektedir. Ayrıca araştırma bulgusu; Deniz (2020), Doğan
Genç (2016), Tanrıöğen (1997), Terzi ve Tezci (2007) tarafından
yapılan araştırma bulgularıyla örtüşmemektedir. Yapılan
bu araştırmalarda, sınıf değişkenine göre anlamlı bir farklılık
bulunmamıştır. Bu durum, araştırmalardaki örneklem grupları
arasındaki farklılıklardan kaynaklanabilir.
Öğretmenlik mesleğine ilişkin tutuma yönelik algılar arasında
bölüm değişkenine göre anlamlı bir fark olduğu bulunmuştur.
Sınıf öğretmenliği (kararsızım düzeyinde) grubundaki öğretmen
adaylarının, öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarına
yönelik algılarının Okul öncesi öğretmenliği (kararsızım düzeyinde)
grubundaki öğretmen adaylarından daha yüksek olduğu
belirlenmiştir. Bu durum, Sınıf öğretmenliği bölümünde öğrenim
görenlerin bölüm kaynaklı beklentilerinin farklılığından
kaynaklanabilir. Anlamlı farklılığa ilişkin araştırma bulgusu;
Bulut (2009), Deniz (2020), Gökçe ve Sezer (2012) tarafından
yapılan araştırma bulgularıyla benzerlik göstermektedir. Ayrıca
araştırma bulgusu; Bozdoğan, Aydın ve Yıldırım (2007) tarafından
yapılan araştırma bulgularıyla örtüşmemektedir. Bozdoğan,
Aydın ve Yıldırım (2007) tarafından yapılan araştırmada,
bölüme göre anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Bu durum,
araştırmalardaki örneklem grupları arasındaki farklılıklardan
kaynaklanabilir.
Öğretmenlik mesleğine ilişkin tutuma yönelik algılar yetiştiği
mekân değişkenine göre anlamlı bir farklılık göstermemiştir.
Araştırma bulgusu; Akkaya (2009), Bozdoğan, Aydın ve Yıldırım
(2007), Deniz (2020) tarafından yapılan araştırma bulgularıyla
benzerlik göstermektedir.
Öğretmenlik mesleğine ilişkin tutuma yönelik algılar arasında
ekonomik durum değişkenine göre anlamlı bir fark olmadığı
bulunmuştur. Araştırma bulgusu; Deniz (2020) tarafından yapılan
araştırma bulgularıyla benzerlik göstermektedir.
Araştırma sonuçlarına ilişkin öneriler şunlardır:
• Öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumun olumlu olmasını
sağlamak amacıyla öğretmenlik meslek seçiminin etkin bir
rehberlikle daha bilinçli seçimi sağlanabilir.
• Öğretmenlik mesleğine ilişkin sınıflar arası tutum farklılıklarının
giderilmesi amacıyla sınıflar arasında sosyalleşmeyi
sağlayabilecek kaynaştırma etkinlikleri düzenlenebilir.
• Öğretmenlik mesleğine ilişkin bölümler arası tutum farklılıklarının
giderilmesi amacıyla bölümler arasında ortak ders
uygulamaları gerçekleştirilebilir.
• Bu araştırmada, öğretmen adaylarının algılarına göre
öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları incelenmiştir. Bu
kavramlar ile mesleki beklenti, mesleki kaygı gibi birtakım kavramlarla aralarındaki ilişkiyi inceleyen araştırmalar yapılabilir.
• Bu araştırma, çalışma grubu olarak devlet üniversitesi
öğrencilerini temel almıştır. Öğretmenlik mesleğine ilişkin
tutuma dönük olarak farklı eğitim kurumu tür ve kademelerinde,
öğrenci ya da eğitimcilerle de benzer araştırmalar
gerçekleştirilebilir.
• Bu araştırmada, öğretmen adaylarının algılarına göre
öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının belirlenmesine
dönük olarak nicel yöntemden yararlanılmıştır. Benzer araştırmalar;
“nitel” ya da “karma” yöntemler kullanılarak da
yapılabilir. |
Başa Dön
Öz
Giriş
Materyal ve Metod
Bulgular
Tartışma
Kaynaklar
|
|
1) Ahmad, I., Said, H., Zeb, A. Sihatullah ve Rehman, K. (2013). Effects
of professional attitude of teachers on their teaching performance:
Case of government secondary school teachers in
Malakand Region, Khyber Pakhtunkhwa, Pakistan. Journal of
Educational and Social Research, 3(1), 25-32.
2) Akkaya, N. (2009). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine
yönelik tutumlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Dokuz
Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 35-42.
3) Bozdoğan, A. E., Aydın, D. ve Yıldırım, K. (2007). Öğretmen adaylarının
öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Ahi Evran Üniversitesi
Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 83-97.
4) Bulut, İ. (2009). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin
tutumlarının değerlendirilmesi (Dicle ve Fırat Üniversitesi
örneği). Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi,
114, 13-24.
5) Büyüköztürk, Ş. (2013). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı.
Ankara: Pegem.
6) Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel,
F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem A.
7) Çiçek Sağlam, A. (2008). Müzik öğretmenliği bölümü öğrencilerinin
öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Yüzüncü Yıl
Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 59-69.
8) Deniz, A. (2020). Eğitim Fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine
ilişkin tutum, öğretmenlik mesleğine ilişkin tutum ve
akademik güdülenme düzeylerinin incelenmesi: Bir vakıf üniversitesi
örneği. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Sabahattin Zaim
Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
9) Doğan Genç, K. (2016). Eğitim Fakültesi ve Fen Edebiyat
Fakültesi’nde okuyan öğrencilerin öğretmenlik mesleğine ilişkin
tutumlarının incelenmesi (Kocaeli örneği). (Yüksek Lisans
Tezi). Yeditepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
10) Durmuşoğlu, M. C., Yanık, C. ve Akkoyunlu, B. (2009). Türk ve Azeri
öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları.
Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36, 76–86.
11) Erdem, A. R. ve Anılan, H. (2000). PAÜ Eğitim Fakültesi sınıf öğretmenliği
öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları.
PAÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 7, 144-148.
12) Gökçe, F. ve Sezer, G. O. (2012). Öğretmen adaylarının öğretmenlik
mesleğine yönelik tutumları (Uludağ Üniversitesi örneği). Uludağ
Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1), 1-23.
13) Johnson, M. G. ve Howell, A. (2005). Change in preservice teacher
attitudes toward contemporary issues in education. ED:
490725, www.eric.ed.gov (13.10.2020).
14) Karasar, N. (2015). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar, ilkeler,
teknikler. Ankara: Nobel.
15) Katkat, D. ve Mızrak, O. (2003). Öğretmen adaylarının pedagojik
eğitimlerinin problem çözme becerilerine etkisi. Milli Eğitim
Dergisi, 158. 74-82.
16) Nakip, C. ve Özcan, G. (2016). Öğretmen adaylarının öğretmenlik
mesleğine yönelik öz-yeterlik inançları ile öğretmenlik mesleğine
yönelik tutumları arasındaki ilişki. Mersin Üniversitesi
Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 783-795.
17) Oktay, A. (1991). Değişen toplumlarda aile ve eğitim. Sosyo-Ekonomik
Yönü İle Aile Sempozyumu, İstanbul.
18) Ömür, Y. E. ve Nartgün, Ş. S. (2013). Öğretmen adaylarının öğretmenlik
mesleğine ilişkin tutumları ile güdülenme düzeyleri
arasındaki ilişki. Eğitimde Politika Analizi Dergisi, 2(2), 41-55.
19) Tanel, R., Şengören, S. K. ve Tanel, Z. (2007). Fizik öğretmen adaylarının
öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının farklı değişkenler
açısından incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim
Fakültesi Dergisi, 22(2), 1-9.
20) Tanrıöğen, A. (1997). Buca Eğitim Fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik
mesleğine yönelik tutumları. Pamukkale Üniversitesi
Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(3), 55-67.
21) Terzi, A. ve Tezci, E. (2007). Necatibey Eğitim Fakültesi öğrencilerinin
öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Kuram ve Uygulamada
Eğitim Yönetimi, 52, 593-614.
22) Tezel, Ö., Gençten, A. ve Abacı, R. (2001). Fizik dersi öğretiminde
öğretmen tutumlarının önemi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi
Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 49-55.
23) Uz, H. ve Eryılmaz, A. (1999). Effects of socioeconemic status,
locus of control, prior achievement, cumulative GPA, future
occupation and achievement in mathematics on students’ attitudes
toward physics. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi
Dergisi, 16-17, 105-112.
24) Üstüner, I. Ş. ve Sancar, M. (1999). Lise öğrencilerinin fizik kavramlarını
anlama düzeylerini ve tutumlarını etkileyen faktörlerin
değerlendirilmesi. DEÜ Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 10, 339-
347.
25) Üstüner, M., Demirtaş, H. ve Cömert, M. (2009). Öğretmen
adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları (İnönü
Üniversitesi, Eğitim Fakültesi örneği). Eğitim ve Bilim, 34(151),
140-155.
26) Yıldız, N. İ. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının özyeterlik
algıları ile öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının incelenmesi.
(Yüksek Lisans Tezi). Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi,
Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Burdur. |
Başa Dön
Öz
Giriş
Materyal ve Metod
Bulgular
Tartışma
Kaynaklar
|
|
|
|